༄༅། །བོད་ཀྱི་རིག་གནས་གྲངས་ཀ་ཅན་དང་ཆ་འཕྲིན་ཅན་དུ་བསྒྱུར་བའི་སྐོར་གྱི་གནས་བབ་དང་བསམ་གཞིགས།

སྔོན་བྱོན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་དང་པཎྜི་ཏ་རྣམས་ཀྱིས་རང་རེའི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཞེས་འཛམ་གླིང་དུ་ངོམ་རུང་བའི་བསྟན་བཅོས་གྱ་ནོམ་པ་ཞིག་ང་ཚོའི་ལས་སྐལ་དུ་

《སྙན་ངག་མེ་ལོང》གི་འགྱུར་བོད་དུ་དར་ཚུལ་གླེང་བ།

སྙན་ངག་ནི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཆུང་བ་ལྔའི་ཡ་གྱལ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པར《སྙན་ངག་མེ་ལོང》ཐོག་མར་བོད་དུ་བསྒྱུར་པ་དང་། སྙན་ངག་གི་གཞུང་འདིས་ཕྱིས་སུ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་

ཨ་ཅེ་རྒྱ་བཟའི་གླུ་གཞས་ཐོར་བཏུས།

དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་ལྟར་ན། མི་ལོ1300ལྷག་གི་ཡར་སྔོན་དུ། ལྷ་གཅིག་ཨ་ཅེ་རྒྱ་བཟའ་མཆོག་ལྷ་སར་བྱོན་པའི་ཚེ། ད་ལྟའི་སྣང་རྫོང་སྐྱེམས་སྟོང་ཤང་གི་བླ་ཡེར་གྲོང་ཚོར་ནུབ་གཅིག་ཞག་བཞུགས་གནང་། ཕྱི་ཉིན་སྔ་པོར་ཕེབས་རྡོག་ཐོན་པས་ན་ཁོང་

ཚངས་དབྱངས་རྒྱ་མཚོའི་མགུར་གླུ་དང་ན་ལན་སྙན་ཚིག་གི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱབ་ལྗོངས་གཤིབ་བསྡུར།

དཔྱད་རྩོམ་འདིར་བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་གྲགས་ཅན་ཚངས་དབྱངས་རྒྱ་མཚོའི་མགུར་གླུ་དང་ཆིན་རྒྱལ་རབས་སྐབས་ཀྱི་སྙན་ངག་པ་ཆེན་མོ་ན་ལན་རོང་རོས་བརྩམས་པའི་

སྨན་སྔགས་ཟུང་འབྲེལ་ལམ་སྔགས་བཅོས་ཀྱི་བྱུང་འཕེལ་ལོ་རྒྱུས་ལ་རོབ་ཙམ་དཔྱད་པ།

དེ་ཡང་སྤྱིར་སྔགས་བཅོས་རིག་པ་ནི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་གི་ཆ་ལག་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ཞིག་དང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་གཞན་ཕན་ནད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའི་ཆོ་ག་

ཞང་སྐད་ཀྱི་ཐ་སྙད་འགའ་དང་འབྲེལ་ཏེ་བོད་བཙན་པོའི་མཚན་ཟུར་ལ་བལྟ་བ།

རང་རེའི་མི་རིགས་འདི་ལ་དུས་ཀྱི་འཕེལ་འགྱུར་ཁྲོད་རང་མཚན་ཅན་གྱི་མིང་གི་འདོགས་ལུགས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་པ་ལ་འགྲེལ་བཤད་དུ་མ་མཆིས་པ་བདེན་མོད།

《ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང》རྒྱས་བསྡུས་གཉིས་ཀྱི་སྔ་ཕྱིའི་ལོ་ཚིགས་གཤིབ་སྡུར།

《ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང》རྒྱས་བསྡུས་གཉིས་ནི་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་གྱི་དུས་མགོར་བྱུང་བའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་བསྟན་བཅོས་ཤིག་ཡིན་གཤིས། མཛད་པ་པོ་གཉིས་ཀྱང་སྐབས་དེ་དུས་ལ་སྐུ་བལྟམས་ནས་ཆོས་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་དེ་མཛད་པར་གདོན་མི་ཟ་མོད། ད་སྔ་

ལོ་ཙཱའི་ཁྲོད་བརྩི་སྲུང་བྱ་དགོས་པའི་རྩ་དོན་ལ་ཅུང་ཟད་དཔྱད་པ།

མི་རིགས་གང་ཡིན་ཡང་དེའི་རིག་གནས་འཕེལ་རྒྱས་གོ་རིམ་ཁྲོད་ལོ་ཙཱའི་ནུས་པ་མི་དམན་པ་ཐོན་ཡོད། རང་རེའི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱང་ལོ་ཙཱ་ལ་བརྟེན་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་རེད། དེས་ན་ལོ་ཙཱའི་རྩ་དོན་ལ་ངེས་པར་དུ་བརྩི་སྲུང་བྱེད་

རྟེན་འབྲེལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་བྱུང་རིམ་དང་ཚེ་རབས་རྒྱུན་ཆགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་རྣམ་གཞག་རགས་ཙམ་གླེང་བ།

ན་འབྲེལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ལྟ་གྲུབ་ནི་དུས་གཅིག་ཏུ་དར་པ་མིན་པར་རིམ་པ་ངེས་ཅན་དུ་དར་འདུག དེ་གྲུབ་རྐྱེན་ཡང་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྐྱེ་

སྔགས་བཀླག་ཐབས་ལས་འཕྲོས་ཏེ་བོད་ཡིག་གི་སྒྲ་གདངས་དང་སྒྲ་སྒྱུར་ཡུལ་མིང་འགའི་འཕེལ་འགྱུར་ལ་དཔྱད་པ།

བོད་ཡིག་ནང་གི་གནའ་སྔ་མོའི་ལེགས་སྦྱར་གྱི་བརྡ་སྦྱར་བའི་ཡི་གེ་དང་། དེང་དུས་ཀྱི་ལེགས་སྦྱར་གྱི་བརྡ་སྦྱར་བའི་ཡི་གེ་གཉིས་དེ་ཙམ་མི་འདྲ་བ་གསལ་པོར་མཐོང་

རིག་གནས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ཐད་ནས་མིང་བརྡ་དང་རིག་གནས་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ལ་དཔྱད་པ།

རིག་གནས་དང་སྐད་བརྡའི་ལྟོས་གྲུབ་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ནི་རིག་གནས་ཀྱིས་མིང་བརྡ་ལ་ཤན་ཞུགས་པའམ་མིང་བརྡས་ཀྱང་རིག་གནས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་ཇི་སྙེད་མངོན་པར་

བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་དང་རོལ་མོ། གླུ་གར་སྐོར་གྱི་ཤེས་བྱའི་རྣམ་གྲངས་དང་བརྡ་ཆད་ཞིབ་འཇུག་བྱ་བ་གལ་ཆེ་ཚུལ་རགས་ཙམ་གླེང་བ།

རྩོམ་འདིར་བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་དང་རོལ་མོ། གླུ་གར་སྐོར་གྱི་ཤེས་བྱའི་རྣམ་གྲངས་དང་བརྡ་ཆད་ཞིབ་འཇུག་བྱ་བ་གལ་ཆེ་ཚུལ་གྱི་གླེང་གཞིས་དྲངས་ཏེ། ཟློས་གར་དང་ཟློས་

གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་མཚན་ཉིད་རིག་པ་དང་བོད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་གཞུང་བསྡུར་ཏེ་ཚད་མའི་འཕེལ་འགྱུར་དང་གོ་དོན་ལ་གསར་དུ་དཔྱད་པ།

ཚད་མ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་དུས་ནམ་ཚོད་ཞིག་ནས་བྱུང་བ་གསལ་པོ་ཞིག་བཤད་

ཚད་མའི་རིག་གཞུང་ཆོས་ལུགས་ཤིག་མ་ཡིན་པའི་སྐོར་གྱི་བསྐྱར་ཞིབ།

འདིར་བོད་ཕྱི་རབས་ཀྱི་སྔོན་བྱོན་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཚད་མའི་རིག་གཞུང་གི་རིན་ཐང་མངོན་གྱུར་དང་དབུ་འཕང་དགུང་དུ་འདེགས་ཕྱིར་ནང་ཆོས་སུ་དགོས་དབང་གིས་གསུངས་པ་ལགས་ན། དོན་དངོས་ལ་སྟག་ལོའི་བཞེད་པ་བཞིན་རིག་པ་

ཏུན་ཧོང་ཤོག་དྲིལ I.O.J 750[1]ལས་འབྲོ་བཟའ་ཁྲི་མ་ལོད་དང་འབྲེལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་དོན་གནད་འགའ་ལ་དཔྱད་པ།

དཔྱད་རྩོམ་འདིའི་ནང་དུ་བཙན་པོ་མང་སྲོང་མང་བཙན་གྱི་བཙུན་མོ་འབྲོ་བཟའ་ཁྲི་མ་ལོད་དང་དེའི་རུས་རྒྱུད་མཚམས་སྦྱོར་བྱས་པ་བརྒྱུད། ཏུན་ཧོང་ཤོག་དྲིལI.O.J

རིག་ཚན་ཞེས་པའི་གོ་དོན་དང་བོད་རིག་པའི་རིག་ཚན་འཛུགས་སྐྲུན་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ།

ཚན་རིག་ཅེས་པར་གོ་དོན་གསུམ་ཡོད་དེ། དང་པོ་ནི་མིང་ཚིག་སྟེ། ཚན་རིག་པ་ཀུན་གྱིས་ར་སྤྲད་ཅིང་ཚང་མས་ཁས་བླངས་ཟིན་པའི་ཐུན་མོང་གི་ཤེས་བྱ་མ་ལག་དེ་ལ་

དེབ་ཐེར་སྔོན་པོའི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་གཉིས་རགས་ཙམ་གླེང་བ།

འདིར་དེབ་སྔོན་གྱི་སྒྲིག་གཞིའི་གྲུབ་ཚུལ(体例)ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ལས་མངོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་རིག་གཞུང་གི་བསམ་བློ་སྐོར་རགས་ཙམ་གླེང་ན། འགོས་ལོ་གཞོན་ནུ་དཔལ་གྱིས་བརྗོད་གཞི་སྐབས་སོ་སོ་རྒྱས་བསྡུས་གང་ལ་དེ་བསྟུན་གྱིས་དབྱེ་འབྱེད་གསལ་

གྲྭ་ཐང་གཙུག་ལག་ཁང་དང་ཞ་ལུ་ལོ་ཆེན་གྱི་སྐོར་རགས་ཙམ་གླེང་བ།

རྩོམ་འདིར་གྲྭ་ཐང་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་བོད་ཀྱི་བི་ཀྲ་མ་ཤཱི་ལའི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་གྲགས་པའི་ཁུངས་དང་། ཞ་ལུ་ལོ་ཆེན་ཉིད་གྲྭ་ཐང་གཙུག་ལག་ཁང་གི་གདན་སའི་མཁན་པོར་ཕེབས་ནས་བཀའ་མདོ་རྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་སྐོར་བསྒྱུར་རྩོམ་མཛད་ཚུལ། དེ་

བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་ལས་སྟེངས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འདྲེན་ལུགས་ལ་དཔྱད་པ།

སྟེངས་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་ཉིད་ལ་ཡིག་ཆ་ཁག་ཏུ་འབྲི་ལུགས་མི་འདྲ་བ་དང་། རྣམ་གྲངས་འདྲེན་ལུགས་ཀྱང་དུ་མ་བྱུང་ཡོད། དཔྱད་རྩོམ་འདི་རུ་རྒྱལ་རབས་ཡིག་ཆ་སྔ་ཕྱི་ཁག་ཏུ་སྟེངས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་བྱུང་ཚུལ་དང་སྟེངས་དང་སྟེང་། ལྡེང་། ལྡིང་སོགས་ཀྱི་འབྲི་ལུགས་ཁག་ཅིག་ཐོན་པའི་ཆོས་ཉིད་སོགས་ལ་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་ཤིང་།

《གཡའ་བཟང་ཆོས་འབྱུང་བསྟན་པ་གསལ་བྱེད་》ལ་དཔྱད་པ།

རྩོམ་ཡིག་འདིའི་ནང་བོད་ལྗོངས་ལྷོ་ཁ་ཡར་ལུང་ཁུལ་གྱི་གཡའ་བཟང་དགོན་དུ་བཞུགས་པའི་རྩ་ཆེའི་ལོ་རྒྱུས་དཔེ་རྙིང་《གཡའ་བཟང་ཆོས་འབྱུང་བསྟན་པ་གསལ་བྱེད་》ཅེས་པར་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་རིག་པའི་ཐབས་ལམ་སྤྱད་དེ་ཆོས་འབྱུང་དེའི་རྩོམ་