ཧྥ་རན་སེའི་ཙུང་ཐུང་མཱ་ཁེ་ལུང་གིས་དེ་རིང་ནས་བཟུང་རང་རྒྱལ་ལ་རྒྱལ་དོན་འཚམས་འདྲི་བྱེད་པ། ཚོགས་ཆེན་བཅུ་དགུ་པའི་དགོངས་དོན་བགྲོ་གླེང་འཛིན་གྲྭ་སློབ་འགོ་ཚུགས་པ། བོད་སྐྱོད་འབུམ་རམས་པའི་ཞབས་ཞུ་ཚོགས་པས་མུ་མཐུད་རིག་སྟོབས་རོགས་སྐྱོར་བྱས་པ། བོད་ལྗོངས་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལོ་ཆུང་གི་ཚན་རིག་ལས་དོན་ཁང་ཐོག་མ་ལྷ་སར་བཙུགས་པ། བོད་ཀྱིས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིམ་པའི་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་རྣམ་གྲངས་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་གསར་དུ་བསྣན་པ། ཞིང་ལས་དངུལ་ཁང་བོད་ལྗོངས་ཡན་ལག་དངུལ་ཁང་གིས“ངོ་རིས་བཤེར་ནས་དངུལ་ལེན་པའི”བྱེད་ནུས་བཏོན་པ། ཀྲུང་དབྱང་གི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་ཞིབ་རུ་ཁག་ཨང་དྲུག་པས་བོད་ལྗོངས་ལ་གྱོད་དོན་༡༧བརྒྱུད་སྤྱོད་བྱས། བོད་ལྗོངས་ཀྱི་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མི་སྡོད་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྒྲིག་ལ་གྲུབ་འབྲས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཐོབ་པ། བོད་ཡིག་དཔེ་མཛོད་ཀྱི་གཞི་གྲངས་ལྟེ་གནས་དབུ་བརྙེས་པའི་མཛད་སྒོ་ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་སུ་སྤེལ།
ཀྲུང་གོའི་བོད་ལྗོངས་དྲ་བ། > ཁྲིམས་ལུགས། > བཅའ་ཁྲིམས་ཁྲིམས་སྲོལ།

ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཅུ་གསུམ་པའི་སྟེང་གི་སྙན་ཞུ།༼ ༣ ༽

སྤེལ་དུས 2017-08-16 ཡོང་ཁུངས། ཀྲུང་གོའི་བོད་ལྗོངས་དྲ་བ། རྩོམ་པ་པོ། ཝང་གོ་ཧྲེང་།
༼ ༣ ༽
“ཏན་ཏན་ཏིག་ཏིག་བཞི”ཡི་བླང་བྱ་གལ་ཆེན་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་དངོས་འབེབས་བྱས་ཏེ། འབྱོར་ཕྱུག་དཔལ་ཡོན་འཆམ་མཐུན་མཛེས་སྡུག་གི་མཚོ་སྔོན་གསར་པ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་ཆེད་དུ་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས།
——ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཅུ་གསུམ་པའི་སྟེང་གི་སྙན་ཞུ།
 
          བཞི། ཏན་ཏན་ཏིག་ཏིག་གིས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས། གཙང་ཆུ་སྔོན་མོ་ཤར་དུ་བཞུར་བར་ཁག་ཐེག་བྱེད་དགོས།
          སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་ནི་མཚོ་སྔོན་གྱི་ཆེས་ཆེ་བའི་འགན་འཁྲི་ཡིན། སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་ཞིང་ཆེན་ཆེན་པོ་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་ཞིང་ཆེན་སྟོབས་ལྡན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ་དེ་ཁ་ཕྱོགས་གཙོ་བོ་བྱེད་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་སྣེ་ཁྲིད་དེ། གཙང་གསུམ་འབྱུང་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ་དེ་གཙོ་གནད་དུ་འཛིན་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་བྱེད་ནུས་ཇེ་མཐོ་དང་ཐོན་ཁུངས་གྲོན་ཆུང་བྱེད་པའི་ནུས་ཕྱོད་ཇེ་མཐོ། ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་པའི་སྤུས་ཚད་ཇེ་མཐོ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མངའ་ཁོངས་ལྗང་སྒྱུར་བྱེད་ཚད་ཇེ་མགྱོགས། སྐྱེ་ཁམས་ལམ་ལུགས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ་བཅས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཆེན་མོ་ལྔ་ཐེག་བྱད་བྱས་ཏེ། སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་རྣམ་པ་གསར་པ་ཧུར་བརྩོན་གྱིས་གདོད་དགོས།
          (གཅིག) སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གྱི་འདུ་ཤེས་བརྟན་པོར་འཛུགས་དགོས། སྐྱེ་ཁམས་ནི་མཚོ་སྔོན་གྱི་ཆེས་གལ་ཆེ་ཞིང་ཆེས་བསྟུད་མར་གྱི་ཆས་རྟགས་ཡིན། རང་བྱུང་ལ་བརྩི་འཇོག་དང་རང་བྱུང་ལ་བསྟུན་པ། རང་བྱུང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བཅས་བྱེད་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ་དེ་དཔལ་འབྱོར་དང་ཆབ་སྲིད། རིག་གནས། སྤྱི་ཚོགས་བཅས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་གོ་རིམ་ཡོངས་ལ་འདྲེས་སུ་འཇུག་དགོས་པ་དང་། འཆར་འགོད་སྒྲིག་གཞི་དང་ལས་གཞིར་ཆོག་མཆན་འགོད་པ། ལས་གྲྭ་འཛུགས་སྐྲུན། མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བ། སྲིད་གཞུང་གི་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་བཅས་ཀྱི་ཕྱོགས་སོ་སོ་ནས་མཚོན་པར་བྱས་ཏེ། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་དེ་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་ཐུན་མོང་གི་རིན་ཐང་འཚོལ་སྙེག་དང་མཚོ་སྔོན་འཕེལ་རྒྱས་སུ་གཏོང་བའི་མཚོན་རྟགས་མངོན་གསལ་དོད་པོར་འགྱུར་དུ་འཇུག་དགོས། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ཐད་ཀྱི་ཞིང་ཆེན་གནས་ཚུལ་དང་ལྗང་མདོག་གི་རིན་ཐང་ལྟ་བའི་སློབ་གསོ་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་སྤེལ་ཏེ། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གྱི་སློབ་གསོ་དེ་རྒྱལ་དམངས་སློབ་གསོ་དང་ལས་བྱེད་པ་དང་ལས་བཟོ་པའི་གསོ་སྦྱོང་། རོང་འབྲོག་པའི་རྩལ་ནུས་གསོ་སྦྱོང་བཅས་ཀྱི་མ་ལག་ནང་འཇོག་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གྱི་ཤེས་བྱ་ཁྱབ་གདལ་དུ་གཏོང་ཚད་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བཏང་ནས། “ལྗང་མདོག་ཕྲ་ཕུང་ལས་གྲྭ”འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་རིག་གནས་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཀུན་སྤྱོད་ཧུར་བརྩོན་གྱིས་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་དགོས། ལྗང་མདོག་ཕྱི་སྐྱོད་དང་ལྗང་མདོག་འཛད་སྤྱོད་བྱེད་པར་སྐུལ་མ་གཏོང་བ་དང་། དཔལ་ཡོན་དང་བདེ་ཐང་གི་འཚོ་བ་རོལ་སྟངས་དར་སྤེལ་དུ་བཏང་ནས། ཐཱན་ཉུང་དེ་ཐོན་སྐྱེད་འཚོ་བའི་ཁྲོད་དུ་འདྲེ་རུ་འཇུག་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་ཐད་ཀྱི་བདག་པོའི་འདུ་ཤེས་ཇེ་དྲག་ཏུ་གཏོང་དགོས།
          (གཉིས) སྐྱེ་ཁམས་བྱེད་ནུས་ཇེ་མཐོར་གཏོང་བའི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་དགོས། སྐྱེ་ཁམས་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱིས་རྒྱུན་པར་ལོངས་སྤྱོད་པའི་བདེ་སྐྱིད་ཡིན། སྲུང་སྐྱོབ་དམིགས་སུ་འཛིན་པ་དང་རང་བྱུང་སླར་གསོ་གཙོ་རུ་འཛིན་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། གཙོ་བོ་གཙང་གསུམ་འབྱུང་ཡུལ་ས་ཁུལ་དང་མདོ་ལ་རིང་མོའི་ཆུ་ཁུངས་གསོ་སྐྱོང་ཁུལ། མཚོ་སྔོན་པོའི་མཐའ་འཁོར། རྨ་ཙོང་ས་ཁུལ། ཚྭ་འདམ་གཞོང་ཁུལ་བཅས་ཀྱི“སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་གྲུ་ཆེན་པོ་ལྔ”རུ་སྐྱེ་ཁམས་ལས་གྲྭ་གལ་ཆེན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ་དང་། གཅིག་གྱུར་སྒོས་རི་ཆུ་ནགས་ཞིང་མཚེའུ་ཡི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཉམས་གསོ་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས། སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་གི་བྱེད་ནུས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་མཐོར་འདེགས་སུ་གཏོང་དགོས། མདོ་ལ་རིང་མོའི་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་དེ་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོབ་ཁུལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་དུ་རིམ་པ་འཕར་བར་སྐུལ་སྤེལ་བྱེད་པ་དང་། ལྟེ་གནས་ཁུལ་དང་ཞི་ལྷོད་ཁུལ། ཚོད་ལྟ་ཁུལ་བཅས་ཀྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་བྱེད་ནུས་གཅིག་གྱུར་མཐོར་འདེགས་བྱེད་པ་དང་། མདོ་ལ་རིང་མོའི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་སྤྱི་ཡོངས་རང་བཞིན་དང་ཆ་ཚང་རང་བཞིན་ཇེ་དྲག་ཏུ་བཏང་སྟེ། ཕ་ཚ་བུ་རྒྱུད་རྣམས་ལ་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་གྱ་ནོམ་པ་ཞིག་འཇོག་དགོས། རྩྭ་ཐང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་གཏོང་བ་དང་། རྩྭ་བསྟུན་ཕྱུགས་སྐྱོང་དང་དོ་མཉམ་ཡོང་བ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ། ཕྱུགས་འཚོ་མི་ཆོག་པ་དང་ཕྱུགས་འཚོ་མཚམས་འཇོག་པ། རྩྭ་ཁ་རེས་སྐོར་བྱེད་པ་བཅས་ལག་བསྟར་གཟབ་ནན་བྱེད་པ། “མི་གྲངས་ཇེ་ཉུང་དང་ཕྱུགས་ཟོག་ཇེ་ཉུང”དུ་གཏོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། ས་ནག་ཐང་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་པའི་ཆེད་དམིགས་འཆར་གཞི་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་བཅས་བྱས་ཏེ། རྩྭ་ཐང་ལ་ནམ་ཡང་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་གསོན་ཤུགས་རྒྱས་སུ་འཇུག་དགོས།
          (གསུམ) ཐོན་ཁུངས་གྲོན་ཆུང་དང་ནུས་ཕྱོད་ཇེ་མཐོར་གཏོང་བའི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་དགོས། ཐོན་ཁུངས་གྲོན་ཆུང་བྱེད་པ་ནི་ཁོར་ཡུག་ལ་ཆེས་ལེགས་པའི་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་ཡིན། ཐོན་ཁུངས་ཁོར་ཡུག་ལ་དོ་དམ་རང་གཅུན་བྱེད་པའི་རང་རྟོགས་རང་བཞིན་ཇེ་དྲག་ཏུ་གཏོང་བ་དང་། ཐོན་ཁུངས་ཟད་གྲོན་གྱི་མ་ཐིག་དང་ཁོར་ཡུག་སྤུས་ཀའི་ཚད་མཐའ། སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་དམར་ཐིག་བཅས་ནན་སྲུང་བྱས་ཏེ། བྱ་འགུལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྤེལ་ཚད་དེ་ཐོན་ཁུངས་ཁོར་ཡུག་གི་ཐེག་ཚད་ནུས་པའི་ནང་དུ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་དགོས། སྐྱེ་ཁམས་བྱེད་ནུས་ཁུལ་གཙོ་བོའི་ལྡོག་ཕྱོགས་ཐོན་ལས་རྩིས་ཐོ་བཏོན་ནས། ཐོན་ཁུངས་ཟད་གྲོན་གྱི་ཚད་ཚད་མཐོན་པོའི་སྒོ་ནས་ཇེ་དམའ་རུ་གཏོང་བ་དང་། བུ་ལོན་གསར་པ་མི་ལེན་པ་དང་བུ་ལོན་རྙིང་པ་གཙང་འཇལ་བྱེད་དགོས། གཏེར་རྫས་ཐོན་ཁུངས་ལ་རྩད་དཔྱོད་དང་སྲུང་སྐྱོབ། ལུགས་མཐུན་གསར་སྤེལ་བཅས་བྱེད་ཚད་ཇེ་དྲག་ཏུ་བཏང་ནས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྗང་མདོག་གཏེར་རི་འཕེལ་རྒྱས་སུ་གཏོང་བའི་དཔེ་སྟོན་ཁུལ་འཛུགས་དགོས། ནུས་ཁུངས་གཙང་མའི་ཚན་རྩལ་གསར་གཏོད་དང་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་སུ་གཏོང་བའི་ཚད་ཇེ་མགྱོགས་དང་། བདེ་འཇགས་དང་སྤུས་ལེགས། བརྟན་བརླིང་བཅས་ཀྱི་ནུས་ཁུངས་གཙང་མ་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་པའི་མ་ལག་བཙུགས་ནས། 2020ལོའི་བར། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནུས་ཁུངས་གཙང་མའི་དཔེ་སྟོན་ཞིང་ཆེན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་སྒྲོམ་གཞི་དང་འཕེལ་རྒྱས་ནང་རྐྱེན་ཕལ་ཆེར་ཆགས་སུ་འཇུག་པ་དང་། 2025ལོར་བསླེབ་དུས། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ནུས་ཁུངས་གཙང་མའི་དཔེ་སྟོན་ཞིང་ཆེན་ཐོག་མ་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་འགྲུབ་དགོས།
          (བཞི) ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་པའི་སྤུས་ཚད་ཇེ་མཐོར་གཏོང་བའི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་དགོས། ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་ན་མ་ལག་གི་སྟེང་དུ་ཤུགས་འདོན་དགོས། ཤར་རྒྱུད་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཚོམ་གཙོ་གནད་དུ་བཟུང་ནས། རླུང་ཁམས་ཆེན་མོ་དང་ཆུ། ས་གཤིན་བཅས་ཀྱི་སྦག་བཙོག་འགོག་བཅོས་བྱེད་པའི་འཆར་གཞི་གཏིང་ཟབ་ཏུ་སྤེལ་བ་དང་། གཙོ་གནད་ས་ཁོངས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྦག་བཙོག་མཉམ་འགོག་མཉམ་འཛིན་བྱེད་པའི་ནང་རྐྱེན་འཐུས་ཚང་དང་དངོས་འབེབས་བྱེད་པ་དང་། ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ཙོང་ཆུའི་མགོ་བདག་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས། རྫོང་མཁར་གྱི་འཚོ་བའི་བཙོག་ཆུ་དང་གད་སྙིགས་གནོད་མེད་གཙང་སེལ་བྱེད་པ་ཡོངས་སུ་ཁེབས་པར་བྱས་ཏེ། ནུས་པ་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ཁོར་ཡུག་གི་སྤུས་ཚད་མཐོར་འདེགས་སུ་བཏང་ནས་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཚད་མཐའ་དམ་པོར་སྲུང་དགོས། མུ་རི་གཏེར་ཁུལ་ཕྱོགས་བསྡུས་ལེགས་སྒྲིག་བྱེད་པའི་གྲུབ་འབྲས་སྲ་བརྟན་དང་མཐོར་འདེགས་སུ་གཏོང་དགོས། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་ལྟ་ཞིབ་སྐོར་ཞིབ་བྱེད་ཚད་ཇེ་དྲག་ཏུ་གཏོང་བ་དང་། དཔེ་མཚོན་གནད་དོན་གསལ་རྗེན་དུ་འདོན་ཚད་ཇེ་ཆེར་བཏང་ནས་འགན་འཁྲི་རྩད་གཅོད་བྱེད་ཚད་ཇེ་དྲག་ཏུ་གཏོང་དགོས། 
          (ལྔ) རྒྱལ་ཁབ་མངའ་ཁོངས་ལྗང་སྒྱུར་བྱེད་ཚད་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བའི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་དགོས། རི་བོ་སྔོ་ཞིང་ཆུ་བོ་དྭངས་དགོས་ན་རྒྱལ་ཁོངས་ལྗང་སྒྱུར་བྱེད་པ་ནས་འཛིན་དགོས། སྐལ་བཟང་གི་སྙིང་སྟོབས་དར་སྤེལ་དུ་བཏང་ནས། གཞི་ཁྱོན་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་རྒྱལ་ཁབ་མངའ་ཁོངས་ལྗང་སྒྱུར་བྱེད་པ་དང་། ལོ་རེ་ནས་ལོ་རེར་འཛིན་པ་དང་། མཚོ་སྔོན་གྱི་ཡུལ་གྲུ་སོ་སོ་སྔོ་ལྗང་ལྗང་དུ་གཏོང་དགོས། རྨོ་བསྐྱུར་ནགས་རྩྭ་སྐྱོང་དང་རང་བྱུང་ནགས་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ། “བྱང་གསུམ”འགོག་སྲུང་ནགས་ཚལ། བྱེ་འགོག་བྱེ་བཅོས། གཙོ་གནད་སྤྱི་ཕན་ནགས་ཚལ་དང་རྨ་ཙོང་ཆུ་བོའི་འགྲམ་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷོ་བྱང་རི་བོར་ནགས་སྐྲུན་ལྗང་སྒྱུར་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་ཆེད་དམིགས་ལས་གྲྭ་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། ལོ་རེར་སྡོང་འཛུགས་ནགས་སྐྲུན་མུའུ་ཁྲི400ཡས་མས་ཀྱི་འགན་ཁུར་ལེགས་འགྲུབ་བྱེད་དགོས། ལྗང་སྒྱུར་དེ་གྲོང་ཁྱེར་འཛུགས་སྐྲུན་ནང་འདྲེ་རུ་བཅུག་ནས། གྲོང་ཁྱེར་ལྗང་སྒྱུར་དང་གདོད་མའི་སྐྱེ་ཁམས་སླར་གསོ་བྱེད་དགོས། ནགས་ཚལ་གྲོང་ཁྱེར་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་ཏེ། ནགས་ཚལ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཡོད་པ་དང་གྲོང་ཁྱེར་ནགས་གསེང་དུ་ཡོད་པར་བྱེད་དགོས། ནགས་སྐྲུན་བྱེད་སྟངས་གསར་སྐྲུན་དང་། སྣ་མང་ཅན་གྱི་དངུལ་གཏོང་ནང་རྐྱེན་བཙུགས་ནས། ནགས་ར་དང་ཁེ་ལས། སྤྱི་ཚོགས་ཚོགས་པ། མི་སྒེར་སོགས་ཀྱི་སྡོང་འཛུགས་སྡོང་སྲུང་སྡོང་གཅེས་བཅས་ཀྱི་ཧུར་བརྩོན་རང་བཞིན་སྐུལ་སློང་གང་ལེགས་བྱེད་དགོས། “མཐའ་བཞི”ལྗང་སྒྱུར་བྱེད་ཚད་དངོས་གནས་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། མུ་མཐུད་དུ་སྡོང་གྲངས་ཇེ་མང་དང་སྤུས་ཀ་ཇེ་ལེགས་སུ་བཏང་ནས། རིགས་སོ་སོའི་མང་ཚོགས་དངོས་སུ་དེའི་ནང་དུ་ཞུགས་པའི་གོ་རིམ་ཁྲོད། སྡོང་གྲངས་ལོ་རེ་ལས་ལོ་རེར་ཇེ་མང་དང་ཁོར་ཡུག་ལོ་རེ་ལས་ལོ་རེར་ཇེ་ལེགས་སུ་འགྲོ་བཞིན་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་དུ་འཇུག་དགོས།
          (དྲུག) སྐྱེ་ཁམས་ལམ་ལུགས་འཛུགས་པའི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་དགོས། ལམ་ལུགས་འཛུགས་སྐྲུན་ནི་རྩ་བའི་འཛུགས་སྐྲུན་ཡིན། མགོ་ཁུངས་ཚོད་འཛིན་ནན་མོ་དང་། གོ་རིམ་དོ་དམ་ནན་མོ། མཇུག་འབྲས་ལ་ཆད་གཅོད་ནན་མོ་བཅས་བྱེད་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། ཐོན་དབང་གསལ་པོ་དང་སྣ་མང་ཞུགས་པ། སྐུལ་མ་དང་འཆིང་གཅུན་མཉམ་འཛིན་བྱེད་པ། མཚོ་སྔོན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ་བཅས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་ལམ་ལུགས་ཀྱི་མ་ལག་འཛུགས་དགོས། རྒྱལ་ཁོངས་བར་སྟོང་གསར་སྤེལ་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་ལེགས་སྒྱུར་དང་། ཁག་བགོས་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར། བྱེད་ནུས་ཁུལ་གཙོ་བོའི་ལམ་ལུགས་དང་མཐུན་པའི་ནོར་སྲིད་དང་ཐོན་ལས། དངུལ་གཏོང་། མི་འབོར་འཁོར་སྐྱོད། འཛུགས་སྐྲུན་སྤྱོད་ཡུལ། ཐོན་ཁུངས་གསར་སྤེལ། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སོགས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ལེགས་སྒྲིག་དང་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ། དངུལ་གཏོང་ལས་གཞིའི་བཀོད་པ་དང་ཡུག་སྦྲེལ་ཞིབ་མཆན་ལམ་ལུགས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། སྤྱོད་སྒོ་དོ་དམ་བྱེད་ཚད་རང་བྱུང་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་བར་སྟོང་ཡོངས་ལ་རྒྱ་བསྐྱེད་དགོས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩེ་གྲས་ཇུས་འགོད་ཀྱི་གཙོ་ཁྲིད་འོག སྐྱེ་ཁམས་གཏོར་བརླག་མཁན་གྱིས་སྐྱིན་ཚབ་འཇལ་བ་དང་ཁེ་ཕན་ཐོབ་མཁན་གྱིས་མ་དངུལ་གཏོང་བ། སྲུང་སྐྱོབ་མཁན་ལ་ཁ་གསབ་ཐོབ་པའི་ནུས་ལྡན་སྒྲིག་སྲོལ་མགྱོགས་མྱུར་ངང་ཆགས་སུ་བཅུག་སྟེ། ལམ་ལུགས་ཇུས་འགོད་བྱས་པ་བརྒྱུད་དེ་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ནང་གནས་སྒུལ་ཤུགས་སྐུལ་སློང་བྱེད་དགོས། རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་རྒྱུ་ནོར་གྱི་ཐོན་དབང་ལམ་ལུགས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། འབབ་རྒྱུད་ཆུ་ཁུངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁ་གསབ་སྲིད་ཇུས་འཛུགས་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། ཐཱན་འབུད་དབང་ཆ་དང་བཙོག་རིགས་འབུད་དབང་། ཆུ་བཀོལ་དབང་སོགས་ཀྱི་ཉོ་ཚོང་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། ཚོང་རའི་གཙོ་བདག་གིས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པར་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་དགོས། ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་འཛམ་གླིང་གི་རང་བྱུང་ཤུལ་ནོར་རེ་ཞུ་བྱེད་པའི་བྱ་བ་མགྱོགས་མྱུར་ངང་བསྒྲུབ་དགོས། ཆེས་གཟབ་ནན་ཡིན་པའི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འགན་འཁྲི་རྩད་གཅོད་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གདེང་འཇོག་འབུར་དུ་ཐོན་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཡོངས་ཀྱི་ཞབས་ཞུ་མ་ལག་བཙུགས་ནས། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་ནས་ཏང་སྲིད་ཀྱི་འགན་འཁྲི་གཅིག་མཚུངས་དང་ལས་གནས་གཅིག་ལ་འགན་འཁྲི་གཉིས་དངོས་འབེབས་བྱེད་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་སྲུང་བྱ་བར་བྱ་དགའ་ཆེན་པོ་དང་ཆད་པ་ལྗིད་མོ་གཅོད་པ་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་འཚེ་བཏང་བའི་འགན་འཁྲི་ཚེ་གང་པོར་རྩད་གཅོད་པར་སྐུལ་འདེད་བྱེད་དགོས།
          (བདུན) གཙང་གསུམ་འབྱུང་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་མགྱོགས་མྱུར་ངང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་དགོས། གཙང་གསུམ་འབྱུང་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་འཛུགས་སྐྲུན་ནི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་ང་ཚོ་ལ་བསྩལ་པའི་ལས་འགན་ལྗིད་མོ་ཡིན། འཆར་འགོད་ཀྱིས་སྣེ་ཁྲིད་དང་ཁྲིམས་ལྟར་གླིང་ཁུལ་འཛུགས་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་། སྒྲིག་སྲོལ་ཚོད་ལྟའི་ལས་འགན་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་འགྲུབ་པར་བྱས་ཏེ། གཙང་གསུམ་འབྱུང་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་དེ་མཚོ་བོད་མཐོ་སྒང་གི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་སླར་གསོ་དཔེ་སྟོན་ཁུལ་དང་ཀྲུང་གོའི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་དཔེ་མཚོན་དུ་བསྐྲུན་དགོས། ཆུའི་ཐོན་ཁུངས་བསྐྱིལ་གསོག་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་དེ་ནམ་ཡང་གཙང་གསུམ་འབྱུང་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་ལས་འགན་གལ་ཆེན་དུ་བརྩིས་ནས། “སྤྱི་ཡོངས་སླར་གསོ་དང་ཁྱོན་ཡོངས་ལེགས་བསྒྱུར། སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས། བྱེད་ནུས་བརྟན་བརླིང”བཅས་ཡིན་པའི་སྐྱེ་ཁམས་སླར་གསོ་དམིགས་འབེན་མངོན་འགྱུར་འབྱུང་བར་ཁག་ཐེག་བྱེད་དགོས། རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་ལ་དོ་དམ་དང་རྒྱལ་ཁོངས་བར་སྟོང་གི་སྤྱོད་སྒོ་དོ་དམ་གཉིས་གཅིག་གྱུར་གྱིས་ལག་ལེན་བྱེད་པ་དང་། གཙང་གསུམ་འབྱུང་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་སྲུང་སྐྱོབ་ཐེབས་རྩ་བཙུགས་ནས། ནོར་སྲིད་དངུལ་གཏོང་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཧུར་བརྩོན་གྱིས་ཞུགས་པའི་མ་དངུལ་བསྡུ་སྒྲིག་འགན་སྲུང་ནང་རྐྱེན་འཛུགས་དགོས། འབྲོག་པ་མང་ཚོགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་མང་ཚོགས་དམིགས་བསལ་བདག་གཉེར་དུ་ཞུགས་པའི་ལམ་ལུགས་འཚོལ་ཞིབ་དང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་ནས། སྐྱེ་ཁམས་དོ་དམ་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་སྤྱི་ཕན་ལས་རྐང“ཁྱིམ་ཚང་རེར་ལས་རྐང་རེ”ཁྱོན་ཡོངས་ནས་དངོས་འབེབས་བྱེད་དགོས། སྣང་བརྙན་མཚོན་རྟགས་དང་གློག་བརྙན་བརྙན་འཕྲིན་གྱི་བརྩམས་ཆོས། རིག་གནས་གསར་གཏོད་ཐོན་རྫས། དྲ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་སོགས་ཐེག་བྱད་བྱེད་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་གི་དྲིལ་སྒྲོག་ཇུས་འགོད་འོས་སྦྱོར་བྱེད་པར་ཤུགས་བསྣན་ཏེ། མང་ཚོགས་ཀྱིས་རང་འགུལ་སྒོས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱ་ཁྱབ་སྒོས་དེའི་ནང་དུ་ཞུགས་པ། ཕྱོགས་ཡོངས་ཀྱིས་ཧུར་བརྩོན་སྒོས་མ་དངུལ་གཏོང་བའི་སྣང་ཚུལ་བཟང་པོ་ཆགས་སུ་འཇུག་དགོས། འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་སྒོས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་པ་བརྒྱུད་དེ། མི་རྣམས་ཀྱིས་གཙང་གསུམ་འབྱུང་ཡུལ་གྱི་མཛེས་སྡུག་དང་བརྗིད་ཉམས་ཉམས་སུ་མྱོང་དུ་འཇུག་པ་དང་། གནས་དེ་ནི་གཙང་པོ་དང་མཚེའུ་རྒྱུད་ཀྱི་འཛད་མེད་མགོ་ཁུངས་དང་། ནགས་ཚལ་དང་རྩྭ་ཐང་གི་གཤིན་ས་ཆེན་མོ། རི་དྭགས་ཀྱི་ཁྱིམ་གཞིས་དྲོན་མོར་བསྒྱུར་ནས། ག་ས་གང་དུ་མི་དང་རང་བྱུང་འཆམ་མཐུན་མཉམ་གནས་ཡོང་བའི་མཚར་སྡུག་གི་རི་མོ་ཞིག་མངོན་དགོས།
          ལྗང་མདོག་ནི་མཚོ་སྔོན་གྱི་རང་མདངས་དང་ཆེས་མཛེས་པའི་ཁ་དོག་དེ་ཡིན། ང་ཚོས་སྐྱེ་ཁམས་ཡིད་ཆེས་བརྟན་པོ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་རང་རྟོགས་ལ་ཤུགས་སྣོན། སྐྱེ་ཁམས་རང་བརྩོན་མངོན་འགྱུར་བྱེད་དགོས། བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་སྒོས་ཐོན་སྐྱེད་འཕེལ་རྒྱས་དང་འཚོ་བ་འབྱོར་ཕྱུག སྐྱེ་ཁམས་དྭངས་གཙང་གི་དཔལ་ཡོན་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་དུ་བསྐྱོད་དེ། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་ཐད་བྱས་རྗེས་ཆེས་ཆེན་པོ་འཇོག་དགོས།
          ལྔ་པ། ཏན་ཏན་ཏིག་ཏིག་གིས་དམངས་འཚོར་འགན་སྲུང་དང་ལེགས་སྒྱུར་བྱེད་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་བདེ་སྐྱོང་ཐད་ཤུགས་བསྣན་ནས། མི་དམངས་མང་ཚོགས་ལ་འཚོ་བ་སྐྱིད་པོ་རོལ་ཏུ་འཇུག་དགོས།
          འབྱོར་འབྲིང་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་དགོས་ན། གཙོ་བོ་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཕྱུག་པོར་བསྒྱུར་དགོས་པ་དང་། མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བར་སྔར་ལས་འགན་སྲུང་དང་སྔར་ལས་རྩིས་ཐང་ཡོང་བར་བྱེད་དགོས། ང་ཚོས་ངེས་པར་མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་སེམས་ལ་བཅངས་པ་དང་། ཤུགས་ཆེན་པོས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཆེས་སེམས་ཁུར་བྱེད་ཀྱིན་པའི་ཡོང་སྒོ་འཕར་བ་དང་དབུལ་སྐྱོར་དབུལ་ཐར། སྨན་བཅོས་བདེ་ཐང་། སློབ་གསོ་འདྲ་མཉམ། དངོས་རིན་བརྟན་འཇགས་ཚོད་འཛིན་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་པར་ཤུགས་སྣོན་པ། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་དང་ཡར་ཐོན་ཡོང་ཚད་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ་བཅས་ཀྱིས། རིགས་སོ་སོའི་མང་ཚོགས་ལ་སྔར་ལས་མཛེས་སྡུག་དང་སྔར་ལས་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་འཚོ་བ་རོལ་ཏུ་འཇུག་དགོས་པ་དེ་ཡིན།
          (གཅིག) དབུལ་ཐར་འགག་སྒྲོལ་ལས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་རྒྱལ་ཁ་ལེན་དགོས། དབུལ་སྐྱོར་དང་དབུལ་ཐར་བྱེད་རྒྱུ་ནི་ཆེས་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུག་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་འགན་དང་། ཆེས་མངོན་སུམ་གྱི་དམངས་འཚོའི་དགོས་མཁོ་ཡིན་པས། དམིགས་འབེན་བླང་བྱར་དམ་པོར་སྦྲེལ་བ་དང་གནད་ལ་ཁེལ་བ། ནུས་ཤུགས་གཅིག་སྡུད་དང་དངོས་འཛིན་བྱས་ཏེ། དུས་ལྟར་སྤྱི་ཡོངས་བརྟན་བརླིང་སྒོས་དབུལ་ཐར་འབྱུང་བ་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པ་ལས། དབུལ་ཕོངས་ས་ཁུལ་གཅིག་དང་དབུལ་ཕོངས་ཁྱིམ་ཚང་གི་མང་ཚོགས་གཅིག་ཀྱང་ལུས་སུ་འཇུག་མི་རུང་། དབུལ་ཐར་འགག་སྒྲོལ་གྱི་འགན་ཁུར་དངོས་འཇོག་དང་སེམས་ཁམས་སྙོམས་སྒྲིག རྒྱལ་ཁ་མྱུར་དུ་ལེན་པ་སྔོན་འགོག་བྱས་ཏེ་དབུལ་སྐྱོར་གྱི་ལས་འགན་རབ་དང་རིམ་པ་དངོས་ཐོག་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་དགོས།དབུལ་ཐར་འགག་སྒྲོལ་གྱི་སྲིད་ཇུས་མ་ལག་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་ནས། ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་མགོ་ཁྲིད་ཀྱིས“འཐབ་ཁུལ”འགན་ལེན་གྱིས་ལྟ་སྐུལ་བྱེད་པ་དང་། རིམ་པ་ལྔའི་ཧྲུའུ་ཅིས་མཉམ་དུ་འཛིན་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། ལྟ་སྐུལ་དཔྱད་ཞིབ་དང་དབུལ་ཐར་གྱི་ཕན་འབྲས་ཞིབ་བཤེར་ལ་ཤུགས་སྣོན་པ་བཅས་ཀྱིས་དབུལ་པོ་ངོ་མ་དབུལ་ཕོངས་ལས་ཐར་བ་དང་དངོས་གནས་དབུལ་ཕོངས་ལས་ཐར་བར་ཁག་ཐེག་བྱེད་དགོས། ཤར་ནུབ་གཉིས་ཀྱི་དབུལ་སྐྱོར་མཐུན་འབྲེལ་དང་མཚོ་སྔོན་ལ་ཁ་གཏད་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་དང་། “མཉམ་དུ་འབྱོར་འབྲིང་ལ་བསྐྱོད་པ”དང“ཁེ་ལས་མང་པོས་སྡེ་བ་མང་པོར་རོགས་བྱེད་པ་དང་ཁེ་ལས་མང་པོས་སྡེ་བ་མང་པོར་མཉམ་འབྲེལ་བྱེད་པ”སོགས་ཀྱི་གནད་ཁེལ་དབུལ་སྐྱོར་བྱ་འགུལ་ལེགས་པར་སྤེལ་ནས། ཞིང་ཆེན་ནང་ཁུལ་གྱི་ཁ་གཏད་རོགས་སྐྱོར་ལམ་ལུགས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། རོགས་སྐྱོར་གྱི་རྣམ་པ་གསར་བསྒྱུར་དང་རོགས་སྐྱོར་ལ་ཞུགས་ཐབས་རྒྱ་བསྐྱེད་པ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དབུལ་སྐྱོར་ལས་གྲྭ་མགྱོགས་མྱུར་གྱིས་སྤེལ་བ་དང་། སྲིད་གཞུང་དང་ཚོང་ར་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་མཐུན་འབྲེལ་སྒོས་སྤེལ་བའི་གནད་ཁེལ་དབུལ་སྐྱོར་གྱི་རྣམ་པ་བསྐྲུན་དགོས། སློབ་གསོའི་དབུལ་ཐར་བྱ་བ་གཙོ་བོར་བཞག་སྟེ། དབུལ་ཕོངས་མི་འབོར་གྱི་སློབ་གསོའི་ཆུ་ཚད་དང་ངལ་རྩོལ་གྱི་རྩལ་ནུས་འཐོར་འདེགས་གཏོང་བ་དང་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་མི་རབས་བར་བརྒྱུད་པ་གཅོད་པ། དབུལ་ཕོངས་དང་ཕུགས་འདུན་དང་ལག་རྩལ་གསུམ་ག་མཉམ་དུ་སྐྱོར་བ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། མང་ཚོགས་དབུལ་ཕོངས་ལས་ཐར་བར་བྱེད་པའི་སྒུལ་ཤུགས་སློང་བ་དང་རང་སྟོབས་རང་སྤེལ་གྱི་ནུས་པར་ཤུགས་རྒྱག་དགོས། དབུལ་ཐར་གྱི་རྗེས་མཐུད་འཆར་གཞི་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་སླར་ཡང་དབུལ་ཕོངས་སུ་འགྱུར་བ་སྔོན་འགོག་ཅི་ཐུབ་བྱེད་པ་དང་དབུལ་ཐར་གྱི་བརྟན་འཇགས་རང་བཞིན་ཇེ་མཐོར་གཏོང་དགོས། མཐའ་འཁོབ་ཀྱི་དབུལ་ཕོངས་ཁྱིམ་ཚང་གིས་ཐོན་སྐྱེད་གོང་སྤེལ་དང་འཚོ་བ་ལེགས་བཅོས་བྱེད་པར་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པ་དང་། རོང་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་གཉེན་སྒྲིག་བྱས་མེད་པའི་ན་གཞོན་རྣམས་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་གཙིགས་མཐོང་གང་ལེགས་བྱེད་དགོས།
          (གཉིས) སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་མཉམ་སྐྲུན་མཉམ་སྤྱོད་སྤེལ་དགོས། སློབ་གསོ་དམིགས་བསལ་གྱིས་སྤེལ་བའི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་དགོས། སློབ་གསོའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་བསྒྱུར་གཏིང་ཟབ་ཏུ་སྤེལ་བ་དང་། རིམ་པ་སོ་སོ་དང་རིགས་སོ་སོའི་སློབ་གསོའི་དོ་མཉམ་འཕེལ་རྒྱས་མགྱོགས་མྱུར་གྱིས་སྤེལ་བ་དང་། མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭས་རིག་ཚན་གང་ལེགས་འཛུགས་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། དགེ་རྒན་དཔུང་སྡེ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཤུགས་སྣོན་དགོས། 2020ལོར་བསླེབ་དུས་ལོ15ཡི་རིང་གི་རིན་མེད་སློབ་གསོ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྤེལ་ནས། སྔར་ལས་ལྷག་པའི་སྒོ་ནས་སློབ་གསོ་དྲང་གཞག་དང་དོ་མཉམ་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བ་མངོན་འགྱུར་བྱེད་དགོས། བདེ་ཐང་ལ་ཤུགས་རྒྱག་པའི་བྱེད་སྒོ་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས། “བདེ་ཐང་མཚོ་སྔོན2030”ཡི་བྱ་འགུལ་འཆར་གཞི་བརྟན་འཇགས་ཀྱིས་སྤེལ་ནས། མུ་མཐུད་དུ་སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་སྒྲིག་སྲོལ་བཅོས་བསྒྱུར་གཏིང་ཟབ་ཏུ་སྤེལ་བ་དང་། མི་རིགས་སྨན་རྫས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། མང་ཚོགས་ཀྱི་ནད་ལ་བརྟག་དཀའ་བ་དང་རིན་གོང་མཐོ་བ། ལམ་ཐག་རིང་བ་བཅས་ཀྱི་གནད་དོན་ལེགས་པར་སེལ་ཐབས་བྱེད་དགོས། ས་གནས་ཀྱི་ནད་འགོག་བྱ་བ་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་སྤེལ་ཏེ། 2020ལོའི་སྔོན་དུ་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་ཐུམ་འབུའི་ནད་ཀྱི་ཚགས་བཤེར་དང་གསོ་བཅོས་བྱ་བ་ཕྱོགས་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པ་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པ་དང་ས་ཁུལ་གཙོ་བོའི་རྒྱུག་ཆེ་བའི་ནད་རིགས་ཀྱི་མགོ་གནོན་པར་བྱེད་དགོས། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྨན་བཅོས་དང་ཁམས་གསོ་ཟུང་འབྲེལ་ཁྱབ་བརྡལ་བཏང་ནས་རྒན་པ་རྣམས་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་རང་བཞིན་གྱི་བདེ་ཐང་རྒན་གསོའི་ཞབས་ཞུ་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་དགོས། འཆར་ལྡན་བུ་སྐྱེའི་གཞི་རྩའི་རྒྱལ་ཇུས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་མི་འབོར་དོ་མཉམ་གྱིས་འཕེལ་བར་སྐུལ་འདེད་བྱེད་དགོས། སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བའི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བ། སྤྱི་ཚོགས་ཉེན་འགོག་འགན་སྲུང་ལམ་ལུགས་གཏིང་ཟབ་སྒོས་བཅོས་བསྒྱུར་དང་། དམངས་ཡོངས་ཉེན་འགོག་ཏུ་ཞུགས་པར་ཐོ་འགོད་འཆར་གཞི་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། ཁྲིམས་བཀོད་མང་ཚོགས་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པ་དང་། མི་རེ་རེས་སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་ལོངས་སུ་སྤྱོད་པའི་དམིགས་འབེན་ཕལ་ཆེར་མངོན་འགྱུར་བྱེད་དགོས། གཅིག་གྱུར་འཆར་འགོད་ལ་བརྟེན་ནས་རྒན་གསོ་དང་དྭ་ཕྲུག་སྐྱོང་བ། དམིགས་བསལ་ལྟ་སྐྱོང་སོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཕན་བདེ་ལས་དོན་འཕེལ་རྒྱས་སུ་གཏོང་བར་གཅིག་གྱུར་སྐུལ་འདེད་བྱེད་པ་དང་། དགེ་རྩའི་ལས་དོན་སྐྱོན་བྲལ་ངང་འཕེལ་བར་སྐུལ་མ་གཏོང་བ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྐྱོབ་རོགས་མ་ལག་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། ཕན་ཁེ་ཐོབ་མཁན་རྒྱ་བསྐྱེད་པ་དང་བྱེད་ནུས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་གཙོ་བོར་བཟུང་ནས། འགན་སྲུང་རང་བཞིན་གྱི་སྡོད་ཁང་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་མཁར་གྲོང་སྡོད་དམངས་ཀྱི་འཚོ་སྡོད་ཆ་རྐྱེན་རྩ་བ་ནས་ལེགས་བཅོས་བྱེད་དགོས། དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་གྱི་ཁེ་དབང་འགན་སྲུང་ལམ་ལུགས་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་ནས་དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་གྱི་ལས་དོན་གོང་སྤེལ་དུ་གཏོང་དགོས། ལས་ཞུགས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་དགོས། ཡར་སྐུལ་གྱི་ནུས་པ་སྔར་ལས་ཆེ་བའི་ལས་ཞུགས་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། ཚོང་རར་བརྟེན་ནས་སྔར་ལས་མང་བའི་ལས་རྐང་བསྐྲུན་དགོས། ལས་རིགས་རྩལ་ནུས་གསོ་སྦྱོང་ལ་ཤུགས་སྣོན་པ་དང་། ངལ་རྩོལ་པའི་བྱང་ཚད་ཇེ་མཐོར་བཏང་ནས། ལས་ཞུགས་ཀྱི་འགྲན་རྩོད་ནུས་པ་ཇེ་དྲག་ཏུ་གཏོང་དགོས། ལས་སྐྲུན་ཐད་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པའི་སྲིད་ཇུས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ལས་སྐྲུན་ཞབས་ཞུ་སྟེགས་བུ་བཙུགས་ནས། མང་ཚོགས་ཀྱིས་ལས་སྒོ་གསར་གཉེར་དང་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ལས་སྒོ་གསར་སྐྲུན་བྱེད་པར་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་དགོས། སློབ་ཆེན་སློབ་མ་དང་ཁྱིམ་བདག སྤྱི་ཚོགས་བཅས་ལ་ལས་ཞུགས་ཀྱི་ལྟ་བ་བསྒྱུར་བར་སྣེ་ཁྲིད་དེ། རིགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མི་ཚོགས་ལས་ཞུགས་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བྱེད་དགོས། མཚོ་སྔོན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་རྩོལ་ལས་ཆས་རྟགས་སྐྱེད་སྲིང་དང་རྒྱ་བསྐྱེད་དེ། རིགས་སོ་སོའི་མང་ཚོགས་ཐག་ཉེ་ནས་ལས་ཞུགས་དང་གོ་རིམ་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ལས་ཞུགས་བྱེད་པར་སྣེ་ཁྲིད་དགོས། ཡོང་སྒོ་གོང་དུ་སྤར་ཐབས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་དགོས། ཡོང་སྒོ་བགོ་བཤའ་རྒྱག་པའི་ལམ་ལུགས་བཅོས་བསྒྱུར་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་དགོས། སྲིད་དོན་སྡེ་ཁག་དང་ཁེ་ལས་དང་དོན་ལས་སྡེ་ཁག་བཅས་ཀྱི་ཟླ་ཕོགས་རྒྱུན་ལྡན་དུ་འཕར་བ་དང་རོང་འབྲོག་པའི་ཡོང་སྒོ་བརྟན་འཇགས་ཀྱིས་འཕར་བའི་ནང་རྐྱེན་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། མཁར་གྲོང་སྡོད་དམངས་ཀྱིས་ཐབས་ལམ་སྣ་མང་ནས་ཡོང་སྒོ་སྤར་བའི་རྣམ་པ་གསར་པ་ཆགས་སུ་བཅུག་ནས། སྡོད་དམངས་ཀྱི་ཡོང་སྒོ་འཕར་ཚད་དཔལ་འབྱོར་འཕར་ཚད་ལས་མཐོ་བ་དང་རོང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཡོང་སྒོའི་འཕར་ཚད་མཁར་གྲོང་སྡོད་དམངས་ཀྱི་ཡོང་སྒོའི་འཕར་ཚད་ལས་མཐོ་བ། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཆ་སྙོམས་ཆུ་ཚད་བར་གྱི་ཧེ་བག་སྔར་ལས་ཇེ་ཆུང་དུ་གཏོང་བ་བཅས་ལ་ཁག་ཐེག་བྱེད་དགོས། རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་བགོ་བཤའ་རྒྱག་པའི་སྲིད་ཇུས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཁྲིམས་ལྟར་རྒྱུ་ནོར་རང་བཞིན་དང་བདག་གཉེར་རང་བཞིན་གྱི་ཡོང་སྒོ་སྤར་བར་སྐུལ་མ་བཏང་ནས། ཡོང་སྒོ་འབྲིང་རིམ་དུ་གནས་པའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསྡུར་ཚད་སྔར་ལས་རྒྱ་བསྐྱེད་དགོས།
          (གསུམ) རིགས་སོ་སོའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་པའི་རིག་གནས་འཚོ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་གཏོང་དགོས། འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་ཀྱིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་ལས་གྲྭ་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས། མུ་མཐུད་དུ་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕེན་གྱི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་རབ་དང་རིམ་པའི་དགོངས་དོན་དྲིལ་སྒྲོག་བྱེད་པའི་སློབ་གསོ་སྤེལ་ནས། ཏང་གི་གཞུང་ལུགས་གསར་སྐྲུན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་གཞི་རིམ་དང་མང་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་གཏིང་ཟབ་ཏུ་སྤེལ་དགོས། འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་འགན་འཁྲི་ལམ་ལུགས་དངོས་འབེབས་ཀྱིས་བསམ་བློའི་གླེང་ཕྱོགས་ཀྱི་འཐབ་རའི་འཛུགས་སྐྲུན་དང་དོ་དམ་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ་ནས། སྨྱན་བྱད་བསྲེས་སྦྱོར་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་དང་། དྲ་རྒྱའི་བར་སྟོང་གི་བཅོས་སྐྱོང་ལ་ཤུགས་སྣོན་པ་བཅས་ཀྱིས་དྲང་བདེན་གྱི་ནུས་པ་ཁྱབ་སྤེལ་དུ་གཏོང་དགོས། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྲོག་ཤིང་རིན་ཐང་ལྟ་བ་བསྐྲུན་པའི་ལས་གྲྭ་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས། སྔོན་ཐོན་གྱི་མ་དཔེ་འདེམ་འཛུགས་བྱས་ནས་དྲིལ་སྒྲོག་བྱེད་པ་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་དང་དུས་རབས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་མཚོ་སྔོན་གྱི་སྙིང་སྟོབས་དར་སྤེལ་བཏང་ནས་རིགས་སོ་སོའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་གི་བསམ་པའི་ཁྱིམ་གཞིས་བསྐྲུན་དགོས། དཔལ་ཡོན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་དང་དཔལ་ཡོན་གྱི་སྡེ་ཁག་སོགས་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་བ་གཏིང་ཟབ་དང་རྒྱ་བསྐྱེད་དུ་གཏོང་བ་དང་། “སྐར་ལྔ་རིམ་པའི་དཔལ་ཡོན་ཁྱིམ་ཚང”སོགས་མང་ཚོགས་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་བསམ་པའི་དཔལ་ཡོན་གྱི་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་འགུལ་སྤེལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། མང་ཚོགས་ཡ་རབས་སྤྱོད་བཟང་དང་ཡིད་རྟོན་གཞུང་དྲང་། སྲོལ་བཟང་གུས་ལུགས་ཀྱི་ལམ་དུ་བསྐྱོད་པར་སྐུལ་བ་དང་། བསམ་བློའི་ཀུན་སྤྱོད་བྱང་ཚད་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཔལ་ཡོན་ཆུ་ཚད་མཐོར་འདེགས་གཏོང་དགོས། རིག་གནས་ལས་དོན་ལ་སྐུལ་འདེད་བྱེད་པའི་ལས་གྲྭ་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས། སྤྱི་པའི་རིག་གནས་ཞབས་ཞུ་མ་ལག་གི་དཔེ་སྟོན་རྫོང་གསར་སྐྲུན་དང་སྡེ་བ་རིམ་པའི་ཕྱོགས་བསྡུས་རིག་གནས་ཞབས་ཞུའི་ལྟེ་གནས་འཛུགས་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། མཁར་གྲོང་ལ་ཁེབས་ཤིང་སྟབས་བདེ་ལ་ཕན་ནུས་ཆེ་བའི་དེང་རབས་ཀྱི་སྤྱི་པའི་རིག་གནས་ཞབས་ཞུ་མ་ལག་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་ནས། རིགས་སོ་སོའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཉིན་རེར་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་བསམ་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་མུ་མཐུད་དུ་བསྐང་དགོས། དམངས་ཡོངས་ཀྱི་ལུས་སྦྱོང་བྱ་འགུལ་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་བ། མི་དམངས་ལྟེ་བ་ཡིན་པའི་གསར་རྩོམ་གྱི་ཁ་ཕྱོགས་རྒྱུན་འཁྱོངས་དང་། མཚོ་སྔོན་གྱི་རིག་གནས་གཤིན་སར་རྐང་བཙུགས་ནས། ས་གནས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཞིང་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཡིད་སེམས་འདྲེན་པའི་གསོན་ཤུགས་ཀྱིས་ཁེངས་པའི་སྤུས་ལེགས་བརྩམས་ཆོས་སྐོར་ཞིག་སྤེལ་དགོས། རིག་གནས་ཐོན་ལས་དར་སྤེལ་གྱི་ལས་གྲྭ་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས། རིག་གནས་དང་ཚན་རྩལ། གནས་སྐོར། ལུས་རྩལ་བཅས་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོན་ལས་མཉམ་བསྲེས་ཀྱིས་གོང་སྤེལ་གཏོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས། ཧུར་ཐག་གིས་རིག་གནས་ཐོན་ལས་ཐོན་ལས་གཙོ་བོར་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་དགོས། ཕྱི་ཕྱོགས་དང་རིག་གནས་བརྗེ་རེས་བྱེད་ཚད་རྒྱ་བསྐྱེད་པ་དང་། མཚོ་སྔོན་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ལེགས་པར་བཤད་ནས། མཚོ་སྔོན་གྱི་སྨྲ་བརྗོད་དྲིལ་སྒྲོག་དང་། རབ་མཛེས་མཚོ་སྔོན་གྱི་སྙན་གྲགས་ཇེ་ཆེར་གཏོང་དགོས།
          (བཞི) མུ་མཐུད་དུ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་ཡོང་བའི་བྱ་གཞག་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་སྔོན་ཐོན་ཁུལ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ་གཏིང་ཟབ་ཏུ་སྤེལ་བ་དང་། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་དང་བརྟན་འཇགས་ལ་གནོད་པའི་གཏིང་རིམ་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱས་ཏེ། མི་རིགས་ས་ཁུལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཡུན་རིང་བདེ་སྐྱོང་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། “ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཁྱིམ་ཚང་གཅིག་ལྟར་བརྩེ། བློ་སེམས་གཅིག་གིས་ཀྲུང་གོའི་འདུན་མ་བསྐྲུན”ཞེས་པ་བརྗོད་གཞི་བྱས་ཏེ། “འབྲལ་མི་རུང་བ་གསུམ”དང“ངོས་ལེན་ལྔ”ཡི་སློབ་གསོ་གཏིང་ཟབ་ཏུ་སྤེལ་བ་དང་། ཚད་ཆེས་མཐོ་བའི་སྤྱི་ཚོགས་ཐུན་མོང་གི་ངོས་ཟིན་གཅིག་སྡུད་བྱས་ཤིང་། འཆམ་མཐུན་མཉམ་འཕེལ་གྱི“ལྟེ་གཅིག་སྒོར་མོ”ལེགས་པར་བྲིས་ནས། རིགས་སོ་སོའི་སྤུན་ཟླ་ཕན་ཚུན་ལ་བརྩེ་བ་དང་རོགས་རེས་ཡོད་པ་དང་མཐུན་སྒྲིལ་འགྲིག་མཐུན་ལྡན་པའི་རྣམ་པ་ལེགས་པོ་སྲ་བརྟན་དུ་གཏོང་དགོས། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་བར་ཞིབ་བཤེར་གཟེངས་བསྟོད་བྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་ས་གནས་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་ལ་སྐུལ་འདེད་དང་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ། གསར་སྐྲུན་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མི་རིགས་བྱ་བ་ལེགས་པར་བསྒྲུབ་པ་དང་། རིགས་སོ་སོའི་བར་གྱི་འགྲོ་འོང་དང་བརྗེ་རེས་མཉམ་འདྲེས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། བོད་ཁུལ་དང་མི་རིགས་ཆུང་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཚད་ཇེ་ཆེར་བཏང་ནས། རང་ཞིང་གི་ཀན་སུའུ་དང་སི་ཁྲོན་གྱི་མཐའ་མཚམས་དང་འདྲེས་པའི་ས་ཁུལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་སྤྱི་ཚོགས་གོང་སྤེལ་གཏོང་ཚད་ཇེ་ཆེར་གཏོང་དགོས། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཏང་གི་ཆོས་ལུགས་བྱ་བའི་རྩ་བའི་བྱེད་ཕྱོགས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པ་དང་། ཁྲིམས་ལྟར་ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་དང་ཆོས་ལུགས་སྤེལ་གནས་ལ་དོ་དམ་བྱེད་པར་ཤུགས་སྣོན་པ། ཆོས་ལུགས་ཁག་གི་མི་སྣའི་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་གང་ལེགས་བྱས་ཏེ། ཆོས་ལུགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཕན་ཚུན་མཐུན་པར་སྣེ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས།
          (ལྔ) སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་ལ་ཤུགས་སྣོན་དང་གསར་སྐྲུན་བྱེད་དགོས། ཆེད་དམིགས་བཅོས་སྐྱོང་དང་མ་ལག་བཅོས་སྐྱོང་། ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྐྱོང་། ཁྲིམས་ལྟར་བཅོས་སྐྱོང་། རྩ་བ་བཅོས་སྐྱོང་བཅས་ཟུང་འབྲེལ་བྱེད་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་། ལངས་གཟུགས་ཅན་དང་ཆ་འཕྲིན་ཅན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་བདེ་སྐྱོང་དང་སྔོན་འགོག་ཚོད་འཛིན་བྱེད་པའི་མ་ལག་འཛུགས་སྐྲུན་བརྟན་འཇགས་ཀྱིས་སྤེལ་བ། སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཅན་དང་ཁྲིམས་སྐྱོང་ཅན། བློ་གྲོས་ཅན། ཆེད་ལས་ཅན་བཅས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་མཐོར་འདེགས་བཏང་ནས། དམངས་ཡོངས་ཀྱི་མཉམ་སྐྲུན་མཉམ་སྤྱོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་རྣམ་པ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་དགོས། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས“རིགས་གསུམ་དང་རིམ་པ་བཞི”ཡི་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་གི་རྣམ་པ་སྤེལ་བ་དང་། མུ་མཐུད་དུ་གཞི་རིམ་དུ་ཁྱབ་པར་བྱེད་དགོས། ཇུས་ཐག་ཆེན་པོ་གཅོད་སྐབས་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་འཇགས་ལ་ཉེན་ཁ་ཡོད་མེད་ཀྱི་དཔྱད་དཔག་སྤེལ་བ་དང་།སྤྱི་ཚོགས་འགལ་བའི་རྩ་བ་སྔོན་འགོག་དང་ཐག་གཅོད། གློ་བུར་བའི་དོན་རྐྱེན་ཐག་གཅོད་པ་སོགས་ཀྱི་ནང་རྐྱེན་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཡིག་བསྐུར་ངོ་གཏུག་དང་གཟུ་འདུམ་གྱི་བྱ་བར་ཤུགས་སྣོན་པ་དང་ལེགས་བཅོས་བྱེད་པ། སྣ་མང་རང་བཞིན་གྱི་འགལ་རྩོད་ཞི་འདུམ་བྱེད་པའི་མ་ལག་བཙུགས་ཏེ། སྲིད་གཞུང་གི་བཅོས་སྐྱོང་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འདུམ་སྒྲིག སྡོད་དམངས་ཀྱི་རང་སྐྱོང་བཅས་ཀྱི་མཉམ་འགུལ་བཟང་པོ་མངོན་འགྱུར་བྱེད་དགོས། བདེ་འཇགས་མཚོ་སྔོན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། འཐབ་རྩོད་ལ་རྡུང་རྡེག་ནན་མོ་གཏོང་བ་དང་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཕྲ་ཕུང་བསྐྲུན་པ་གཏིང་ཟབ་ཏུ་སྤེལ་བ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་གི“གསར་སྐྲུན་ཕྲ་མོ”ཧུར་ཐག་གིས་སྤེལ་བ་བཅས་ཀྱིས། སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་འཇགས་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་གཞི་རྩའི་རྨང་གཞི་ཇེ་བརྟན་དུ་གཏོང་དགོས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱིའི་བདེ་འཇགས་ལྟ་བ་བརྟན་པོར་གཏོང་བ་དང་། འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་ཀྱིས“གཉིས་རྒོལ་བཞི་འགོག”གི་བྱ་འགུལ་སྤེལ་བ། ཁྲིམས་ལྟར་ཏཱ་ལའི་ཚོགས་ཁག་སོགས་ཕྱི་ནང་གི་ཁ་བྲལ་རིང་ལུགས་ཀྱིས་གཏོར་བརླག་བྱ་འགུལ་སྤེལ་བར་རྡུང་རྡེག་ནན་མོ་བྱས་ཏེ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བརྟན་འཇགས་ལ་ཁག་ཐེག་བྱེད་དགོས། བདེ་འཇགས་ཐོན་སྐྱེད་དམ་པོར་འཛིན་པ་དང་མི་མངོན་པའི་རྐྱེན་ངན་ནི་དོན་རྐྱེན་གྱི་འབྱུང་གཞི་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཆགས་སུ་འཇུག་པ་དང་། ནན་ཏན་གྱིས་བདེ་འཇགས་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་འགན་ལེན་དང་དོ་དམ་ལམ་ལུགས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པ། ཟས་རིགས་དང་སྨན་རྫས། ཁོར་ཡུག ཐོན་སྐྱེད། འགྲིམ་འགྲུལ། ཨར་ལས། མེ་འགོག་སོགས་ཁྱབ་ཁོངས་གཙོ་བོ་དག་གི་བདེ་འཇགས་བྱ་བར་ཤུགས་སྣོན་པ་བཅས་ཀྱིས་བདེ་འཇགས་དོན་རྐྱེན་ཚབས་ཆེན་འབྱུང་བར་སྔོན་འགོག་ནན་མོ་བྱེད་དགོས། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་གནོད་འཚེ་འགོག་པ་དང་གནོད་འཚེ་ཇེ་ཆུང་དུ་གཏོང་བའི་ནུས་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཤུགས་བསྣན་ནས་མི་དམངས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་དང་རྒྱུ་ནོར་གྱི་བདེ་འཇགས་ལ་འགན་སྲུང་བྱེད་དགོས།
          དམངས་འཚོ་ནི་མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་དང་བདེ་སྐྱིད་ལ་འབྲེལ་ཡོད། ང་ཚོས་མང་ཚོགས་ཀྱི་བརྩེ་བ་སེམས་སུ་ཉར་ནས། མང་ཚོགས་ལ་ཕན་པ་མང་དུ་བསམ་པ་དང་དོན་དག་མང་དུ་བསྒྲུབ་པ། དཀའ་ངལ་སེལ་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། ཏང་གི་དྲོད་ཁོལ་ཁྱིམ་ཚང་ཁྲི་སྟོང་མང་པོར་བསྐྱལ་ནས། རིགས་སོ་སོའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བ་སྔར་ལས་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པར་བྱེད་དགོས།