འདི་ནི་ཟླ6པའི་ཚེས16ཉིན་པར་བརྒྱབ་པའི་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་ཨུད་སྲིད་འཛིན་ཀུང་ཧྲུའུ་གནས་སའི་སེང་གེ་ཁ་འབབ་གྲོང་རྡལ་ཡིན་པ།
བོད་ནུབ་ཀྱི་སྦས་ལུང་། གནམ་མཐའ་ཡི་མངའ་རིས།
འདི་རུ། ཆ་སྙོམས་ཀྱི་ས་བབ་མཐོ་ཚད་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྨི4500ཡོད་ཅིང་། གསོ་རླུང་འདུས་ཚད་ནི་ནང་སའི་ཕྱེད་ཀ་ཡང་ཟིན་གྱི་མེད་པས་མི་རྣམས་ཀྱིས“ཚེ་སྲོག་དཀའ་ཁུལ”ཞེས་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད། ས་གནས་དེ་གའི་མིས“འདི་གའི་ས་ཆ་མང་ཆེ་བ་ཐང་རྒོད་ཡིན་ལ། ས་བབ་ཀྱང་མཐོ་བས། སྙིང་ཉེ་བའི་གྲོགས་པོས་མ་གཏོགས་ང་ཚོར་ལྟ་བར་ཡོང་མི་སྲིད”ཅེས་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད།
སེམས་ཀྱི་གཏད་ས་ཡིན་ཕྱིན་རི་མཐོ་ཆུ་རིང་ལ་སྐྲག་དོན་མེད།
1994ལོར། ཀྲུང་དབྱང་གི་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་གསུམ་པའི་ཐོག་ཧོ་པེ་ཞིང་ཆེན་གྱིས་བོད་ལྗོངས་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་ལ་ཁ་གཏད་རོགས་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ་དང་། རྩྭ་མདའ་དང་རུ་ཐོག་རྫོང་གཉིས་ལ་གཙོ་གནད་ཐོག་རོགས་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུའི་གཏན་འཁེལ་བྱས་ཡོད།
ལོ30ཡི་རིང་དང་ལྷག་པར་དུ་དུས་རབས་གསར་པར་སླེབས་ཚུན། ཞིང་ཨུད་དང་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ལས་དོན་དང་བོད་སྐྱོར་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་མཛུབ་སྟོན་གལ་ཆེན་དང་ཀྲུང་དབྱང་གི་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་རིམ་བྱུང་གི་དགོངས་དོན་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་ནན་ཏན་བྱས་ནས། དུས་རབས་གསར་པའི་ཏང་གི་བོད་སྐྱོང་མཛད་ཇུས་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས་ཁ་གཏད་རོགས་སྐྱོར་དང་། ཧོ་པེ་དང་བོད་ལྗོངས་མཉམ་ལས་གཏིང་ཟབ་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད། ལོ་ངོ30ཡི་རིང་། རིམ་རྩིས་བྱས་ན་འཆར་འགོད་ནང(ཕྱིའི)གི་བོད་སྐྱོར་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར28.18བཏང་ནས་རྣམ་གྲངས་སྣ་ཚོགས467ལག་ལེན་བསྟར་ཡོད།
མིག་སྔའི་བར། ངེད་ཞིང་ཆེན་གྱིས་ཁྱོན་ལས་བྱེད་པ་དང་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ800ཙམ་བོད་ལྗོངས་སུ་ལས་ཀ་བྱེད་པར་འདེམས་གཏོང་བྱས་ཤིང་། ཧོ་པེའི་བོད་སྐྱོར་བ་སྐབས་རིམ་བྱུང་གིས་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་དང་འགན་འཁྲི་འཁུར་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་གངས་ལྗོངས་ས་མཐོའི“ཧོ་པེ་དང་བོད་ལྗོངས་ཁྱིམ་ཚང་གཅིག་ལྟར་བརྩེ་བའི”གཏམ་རྒྱུད་རྩོམ་བཞིན་མཆིས།
དམངས་འཚོའི་ལས་དོན་ཡག་པོ་བསྒྲུབས་ནས་མི་སེམས་ལ་དྲོ་སྐྱིད་སྦྱིན་པ།
མ་གཞི་ས་བབ་མཐོ་བ་དང་གསོ་རླུང་མི་འདང་བའི་དབང་གིས་ཁོང་དགོང་མོ་གཉིད་ཡག་པོ་ཁུག་མ་བྱུང་། འོན་ཀྱང་ཁོང་གིས་རྟག་ཏུ་སྦྲུམ་མ་ངལ་གསོ་ཡག་པོ་བྱུང་མིན་ལ་སེམས་ཁུར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
ཟླ6པའི་ཚེས17ཉིན་གྱི་ཆུ་ཚོད16ཙམ་ལ། ཙུན་ཧྭ་གྲོང་ཁྱེར་མ་བུ་བདེ་སྲུང་ཁང་གི་བུད་མེད་དང་བུ་བཙའི་ཚན་ཁག་གི་སྨན་པ་ལིའུ་ཡཱ་ཆི་ནད་གཡོག་ནད་ཁང་དུ་སྦྲུམ་མ་དང་ཕྲུ་གུ་དམར་འབྱར་གྱི་གནས་ཚུལ་ལ་ཞིབ་བཤེར་ལ་སྐྱོད་སྐབས“ཉེ་དུས་གཉིད་ཁུག་པ་ཡག་ཏུ་ཕྱིན་འདུག་གམ”ཞེས་དྲིས།
འདི་ནི་ཁོང་རུ་ཐོག་རྫོང་མི་དམངས་སྨན་ཁང་དུ་ལས་ཀ་བྱས་པའི་ལོ་གཉིས་པ་དེ་ཡིན་ཞིང་། 2023ལོར་ཧོ་པེ་ཞིང་ཆེན་གྱི་དུས་ཐུང་རོགས་སྐྱོར་ཁག་བཅུ་པའི་ཆེད་ལས་ལག་རྩལ་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་ཡིན་པའི་ལིའུ་ཡཱ་ཆིས་རུ་ཐོག་རྫོང་དུ་ལས་ལ་གཞོལ་ནས་ད་བར་ཟླ་བ་བརྒྱད་སོང་ཟིན་ལ། ད་ལོ་ཁོང་གིས་སླར་ཡང་བོད་ལྗོངས་སུ་བསྐྱོད་རྒྱུའི་རེ་ཞུ་བྱས་ཡོད།
ཆ་རྐྱེན་ཚད་ཡོད་པ་དང་གསོ་རླུང་དཀོན་པའི་ཁོར་ཡུག་འོགཁོང་གིས་གཤགས་བཅོས་རེ་རེ་ལེགས་གྲུབ་བྱས་པ་དང་ཆབས་ཅིག སློབ་ཁྲིད་དང་ཁྲིད་སྟོན་ཡང་བྱས་ནས་ས་གནས་དེ་གའི་སྨན་པའི་སྨན་བཅོས་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་བཏང་ཡོད། སྦྲུམ་མ་མང་པོས་རང་གི་གཅེས་ཕྲུག་ཐེངས་དང་པོ་མཐོང་སྐབས་དགའ་ངུ་ཤོར་བའི་རྣམ་པ་དག་མཐོང་སྐབས་ལིའུ་ཡཱ་ཆིས་རང་ཉིད་ཀྱི་དཀའ་སྡུག་ཚང་མར་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་སྣང་བ་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་ལ། “སྨན་བཅོས”བོད་སྐྱོར་གྱི་ལམ་བུའི་ཐོག་མངའ་རིས་ཀྱི་མང་ཚོགས་ཚོར་སྨན་བཅོས་ཞབས་འདེགས་དེ་བས་ལེགས་པ་ཡང་ཞུས་ཡོད།
ལོ་ངོ30ཡི་རིང་། ངེད་ཞིང་ཆེན་གྱིས་མ་དངུལ་བཏང་ནས་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་སྨན་རྩིས་ཁང་དང་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་མ་བུ་བདེ་སྲུང་ཁང་བསྐྲུན་པ་དང་། རྩྭ་མདའ་དང་རུ་ཐོག་རྫོང་གཉིས་ཀྱི་མི་དམངས་སྨན་ཁང་འཛུགས་སྐྲུན་དང་སྒྱུར་བཀོད་བྱས་པ། སྤྱི་ཚོགས་ཕན་བདེ་ཁང་དང་། ཞང་གྲོང་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་། གྲོང་ཚོ་རིམ་པའི་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་བཅས་སྒྱུར་བཀོད་རིམ་སྤོར་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་མ་ཟད། རྒྱང་ཁྲིད་ལྷན་འཛོམས་ནད་དཔྱད་མ་ལག་བཙུགས་ནས་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གྲགས་ཅན་སྨན་ཁང300ལྷག་ཙམ་དང་དྲ་ཐོག་གསོ་སྦྱོང་དང་ལྷན་འཛོམས་ནད་དཔྱད་བྱས་ཡོད།
བྱ་བ་མང་པོའི་ཁྲོད་ནས་ནི་དམངས་འཚོའི་བྱ་བ་གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན། 2021ལོའི་ཟླ7པའི་ཚེས23ཉིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་བོད་ལྗོངས་སུ་རྟོག་ཞིབ་གནང་སྐབས། དབུལ་བྲལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་སྲ་བརྟན་དང་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་རྒྱུ་དེ་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་མཐུད་ནུས་ལྡན་བྱས་ནས། མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་དོ་ཁུར་བྱེད་པའི་དམངས་འཚོའི་གནད་དོན་ལ་དེ་བས་དམིགས་ཏེ་ལས་ཞུགས་དང་། སློབ་གསོ། སྤྱི་ཚོགས་འགན་ལེན། སྨན་བཅོས། རྒན་གསོ། བྱིས་གསོ། སྡོད་ཁང་སོགས་དམངས་འཚོའི་དོན་དངོས་ཡག་པོ་བསྒྲུབ་དགོས་པའི་ནན་བཤད་གནང་ཡོད། ཧོ་པེ་ཡིས་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་དང་མཛུབ་སྟོན་གལ་ཆེན་གྱི་དགོངས་དོན་ལག་ལེན་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བསྟར་ནས། ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་དམངས་འཚོ་འགན་ལེན་དང་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་བོད་སྐྱོར་ལས་དོན་གྱི་འགོ་འཛུགས་ས་དང་དོན་ལ་བབས་སར་བརྩིས་ཡོད།
ཧོ་པེ་ཞིང་ཆེན་གྱི་བོད་སྐྱོར་ལས་དོན་རུ་ཁག་ཁག་བཅུ་པའི་རུ་སྣེ་ཁྲིད་མཁན་མངའ་རིས་ས་ཨུད་ཀྱི་ཧྲུའུ་ཅི་གཞོན་པ་སྲིད་འཛིན་ཀུང་ཧྲུའུ་ཡི་རྒྱུན་ལས་ཀྲོན་ཡོན་གཞོན་པ་ཞེ་ཀྲི་ཆང་གིས། ངེད་ཞིང་ཆེན་གྱི་བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་དང་ཤེས་ལྡན་མི་སྣས་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་མ་དངུལ་བཏང་ནས“ཚོགས་སྒྲིག་རྣམ་པའི”སློབ་གསོའི་བོད་སྐྱོར་གྱི་ཆུ་ཚད་མུ་མཐུད་མཐོ་རུ་བཏང་བ་དང་། སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་དང་སྤྱི་ཚོགས་འགན་ལེན་ལས་དོན་ལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་པ། འབྱོར་འབྲིང་དཔེ་སྟོན་གྲོང་ཚོ་དང་བདེ་སྡོད་ལས་གྲྭ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ལག་ལེན་ཤུགས་ཆེན་བསྟར་བས་ས་གནས་དེ་གའི་མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐོབ་སྣང་དང་། སྐྱིད་སྣང་། བདེ་འཇགས་ཚོར་སྣང་བཅས་ཆེ་རུ་ནུས་ལྡན་ཕྱིན་ཡོད་ཅེས་བཤད།
ལྷ་སའི་མངའ་རིས་ཧོ་པེ་ཆ་ཚང་སློབ་འབྲིང་དུ། ཞོགས་པའི་ཉི་གཞོན་སློབ་མ་ཚོའི་ལུས་ཐོག་ཏུ་འཕྲོས་ཤིང་། ཁོང་ཚོའི་རྒྱབ་རིང་བའི་མ་འོངས་པར་ཡང་འཕྲོས་པ་རེད། ངེད་ཞིང་ཆེན་གྱིས་རོགས་སྐྲུན་བྱས་པའི་སློབ་འབྲིང་དེའི་ཉེ་བའི་ལོ་གསུམ་རིང་གི་མཐོ་རྒྱུགས་ལོན་ཚད་བརྟན་པོའི་ངང་མཐོ་རུ་ཕྱིན་ཡོད། བོད་སྐྱོར་བྱེད་པར་སྔོན་ལ་སློབ་སྐྱོར་བྱེད་དགོས་ཤིང་། ཧོ་པེས་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར1.11བཏང་ནས་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་གྱི་ལུས་རྩལ་ཐང་དང་། ལས་རིགས་ལག་རྩལ་སློབ་གསོའི་སློབ་གྲྭལྷ་སའི་མངའ་རིས་ཧོ་པེ་ཆ་ཚང་སློབ་འབྲིང་བཅས་དང་། དེ་བཞིན་རྩྭ་མདའ་དང་རུ་ཐོག་རྫོང་གཉིས་ཀྱི་བུ་བཅོལ་ཁང་བསྐྲུན་པ་དང་། སྒར་རྫོང་སློབ་འབྲིང་དང་། ས་ཁུལ་གྱི་ཁུང་ཧྥན་སེན་སློབ་ཆུང་། རྩྭ་མདའ་དང་རུ་ཐོག་གི་སློབ་གྲྭ་འབྲིང་ཆུང་སོགས་བསྐྱར་སྐྲུན་རྒྱས་སྐྲུན་ལས་གྲྭ་ལག་ལེན་བསྟར་བ། སྒོར་ཁྲི1200བཏང་ནས་རྩྭ་མདའ་རྫོང་གི་ལོ་དགུའི་རྒྱུན་མཐུད་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སློབ་གྲྭའི་རྨང་གཞིའི་སློབ་གསོའི་སྒྲིག་བཀོད་བསྒྱུར་བཀོད་བྱས་པ། རྐང་འཛིན་དགེ་རྒན་ཧོ་པེར་གཟབ་སྦྱོང་དང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པར་བསྐྱོད་པ་བཅས་བྱས་ཡོད།
མངའ་རིས་ས་ཁུལ་གྱི་སློབ་གསོ་སྨན་བཅོས་བྱ་གཞག་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱ་ཆེད། ལོ30ཡི་རིང་། ཧོ་པེས་སྔ་རྗེས་སུ་ཁག3གྱི“ཚོགས་སྒྲིག་རྣམ་པའི”སློབ་གསོའི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ60དང་།ཁག2ཀྱི“མི་ཁྲིའི་འཆར་གཞིའི”དགེ་རྒན44ཁག3གྱི་དུས་ཐུང་བོད་སྐྱོར་དགེ་རྒན42དེ་བཞིན་སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ120ལྷག་ཙམ་བཅས་འདེམས་གཏོང་བྱས་ཡོད།
ཧོ་པེ་ཞིང་ཆེན་གྱི་བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་དང་ཤེས་ལྡན་མི་སྣའི་འབད་བརྩོན་ལས་མངའ་རིས་ཀྱི་མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཚོར་ཤུགས་རྐྱེན་ངམ་གྱིས་ཐེབས་ཡོད།
རུ་ཐོག་རྫོང་རུ་ཐོག་གྲོང་ཚོའི་གྱང་དཀར་ཐོག་དམར་གྱི་ཐོག་སོ་ཉིས་ལྡན་གྱི་བོད་བཟོའི་ཐོག་ཁང་སྟར་ཕྲེང་དག་པིར་བྲིས་རི་མོ་ལྟར་མཛེས་སྡུག་ལྡན་ལ། སྡོད་ཁང་གསར་པར་སྤོས་པའི་བོད་རིགས་མང་ཚོགས་ཚོའི་འཚོ་བའི་ཁོར་ཡུག་ཀྱང་དེ་བས་ལེགས་སུ་ཕྱིན་ཡོད།
2018ལོ་ནས་བཟུང་། ཁྱོན་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི10255.57བཏང་བའི་རུ་ཐོག་འབྱོར་འབྲིང་གྲོང་ཚོའི་དཔེ་སྟོན་ལས་གྲྭའི་རྣམ་གྲངས་སྐྲུན་འགོ་ཚུགས་ཤིང་། མ་དངུལ་ཡོང་ཁུངས་གཙོ་བོ་ནི་རང་ཞིང་ཆེན་གྱི་བོད་སྐྱོར་མ་དངུལ་ཡིན་པ་དང་། རྣམ་གྲངས་ཀྱིས“ཆུ་གློག་ལམ་འཕྲིན་དྲ་བ་དང་། སློབ་གསོ་ཚན་རིག་རིག་གནས་འཕྲོད་བསྟེན་འགན་ལེན”གྱི་མཐོར་གཏོང་ལས་གྲྭ་ཁག་བཅུ་ལག་ལེན་བསྟར་ནས། སྡོད་ཁང་ཆ་ཚང72བསྐྲུན་པ་དང་། སྡོད་ཁང36ཉམས་བཟོ་སྒྱུར་བཀོད་བྱས་ཡོད།
གྲོང་ཁྱེར་ནས་གྲོང་གསེབ་བར། དམངས་འཚོའི་ལས་གྲྭ་རེ་རེ་ལས་དམངས་འཚོར་རྒྱུན་མཐུད་ཤུགས་སྣོན་དང་དེ་བས་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པར་བྱས་ཡོད།
རྩྭ་མདའ་སྤུ་རིལ་དང་རུ་ཐོག་གྲོང་ཚོ་སོགས་འབྱོར་འབྲིང་དཔེ་སྟོན་གྲོང་ཚོ5རོགས་སྐྲུན་བྱས་ནས་རྩྭ་མདའ་དང་རུ་ཐོག་རྫོང་གཉིས་ཀྱི་བདེ་སྡོད་ལས་གྲྭ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།
རྩྭ་མདའ་དང་རུ་ཐོག་རྫོང་གི་ཚད་ལྡན་ཅན་གྱི་རང་འབབ་ཆུའི་བཟོ་གྲྭ་ཡག་པོ་བསྐྲུན་ནས་རྫོང་གཉིས་ཀྱི་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཐུང་ཆུ་དཀོན་པའི་དཀའ་གནད་ཐག་གཅོད་བྱས་ཡོད།
ཧོ་པེ་ཞིང་ཆེན་དུ“ཧོ་པེ་ཞིང་ཆེན་དུ་བཅའ་སྡོད་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་སྲིད་འཛིན་ཀུང་ཧྲུའུ་ཡི་ལས་ཞུགས་ཞབས་ཞུའི་འབྲེལ་གཏུག་ས་ཚིགས”བཙུགས་ནས་ཐེམ་ཁོངས་བོད་ལྗོངས་ནས་ཡིན་པའི་མཐོ་སློབ་སློབ་ཐོན་སློབ་མ་ཧོ་པེར་ལས་ཞུགས་ཐུབ་རྒྱུར་ཞབས་འདེགས་ཞུས་ཡོད།
“ཐོན་ལས་སྟོབས་ཆེར་གཏོང་བའི”ལས་དོན་ཡག་པོ་བསྒྲུབས་པ།
“ཁུ་ལུ་སྤྱི་རྒྱ་རེར་སྒོར1355ཟིན་པ་དེས་འཛམ་གླིང་གི་ཁུ་ལུའི་ཁྲོམ་རའི་ཐོན་རྫས་རྐྱང་མའི་རིན་གོང་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་ཟིན་ཐོ་བཏོད་ཡོད”
2023ལོའི་ཀྲུང་གོའི་རུ་ཐོག་གི་ཁུ་ལུ་དཀར་པོའི་ར་ཡི་ཁུ་ལུའི་མྱོང་དཔྱད་དང་ཐོན་རྫས་ཧབ་འཚོང་བྱེད་སྒོ་སྐབས་བཞི་པའི་སྤེལ་ཡུལ་དུ་ཧབ་འཚོང་བ་མང་པོས་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ངང་ཧབ་འཚོང་བརྒྱབ་ཅིང་། འགྲན་རྩོད་ཛ་དྲག་བྱས་པ་བརྒྱུད། འོས་སྐུལ་དུམ་བུ་ཚང་མའི་ཁུ་ལུའི་ཐོན་རྫས་ཧབ་འཚོང་བྱས་ཟིན་པ་མ་ཟད།རིན་གོང་འཕར་ཚད12.3%ཟིན་ཡོད།
རུ་ཐོག་རྫོང་གི་ཁུ་ལུ་དཀར་པོའི་ར་མ་ནི་ཁྲག་རྒྱུད་གཙང་བ་དང་། ཁུ་ལུ་འཇམ་པ། སྤུ་མཐུག་པ། ཚི་ཆེ་ལ་སྦོམ་ཕྲ་སྙོམས་པ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་དུ་སྐད་གྲགས་ཆོད་མོད། འོན་ཀྱང་ཐོན་ལས་སྦྲེལ་ཐག་ཐུང་བ་སོགས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པའི་དབང་གིས་ཁུ་ལུ་ཡག་པར་རིན་གོང་ཡག་པོ་རག་གི་མེད།
ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། ངེད་ཞིང་ཆེན་གྱིས་རུ་ཐོག་རྫོང་གི་རའི་ཁུ་ལུ་དཀར་པོའི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་དེ་ཐོན་ལས་བོད་སྐྱོར་གྱི་གཙོ་གནད་དུ་བརྩིས་ནས། སྔ་རྗེས་སུ་རའི་ཁུ་ལུ་དཀར་པོའི་མྱོང་དཔྱད་དང་ཉོ་ཚོང་ལྟེ་གནས། ཁུ་ལུ་དཀར་པོའི་ར་གསོ་ཚགས་རྟེན་གཞི་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་རོགས་སྐྲུན་བྱས་ཏེ་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་འདེམས་གསོ་ས་ཚིགས9དང་ཚན་རྩལ་དཔེ་སྟོན་དུད་ཚང408བསྐྲུན་ཡོད། ངེད་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁག་བཅུ་པའི་བོད་སྐྱོར་ལས་དོན་རུ་ཁག་གིས་ཧོ་པེ་ཞིང་ལས་སློབ་ཆེན་དང་། ཞིན་ཅང་འབྲོག་ལས་ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་སུའོ། ཨ་ལ་ཧྲན་འབྲོག་ལས་ཞིབ་འཇུག་སུའོ་སོགས་དང་འབྲེལ་མཐུད་བྱས་ཏེ་རུ་ཐོག་རྫོང་ལ་ལག་རྩལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཡོད། རའི་ཁུ་ལུ་རྐང་གཅིག་གིས་ཐོན་ལས་འཁོར་འབྲེལ་ཧྲིལ་པོར་འདེགས་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ། འབྲེལ་ཐག་ནང་ཞུགས་མཁན་ཚང་མ་ནི་མཉམ་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་ཡང་རེད།
“ད་ཐེངས་ཀྱི་ཧབ་འཚོང་བྱེད་སྒོར་ཁུ་ལུ་ཏུན40.18ཧབ་འཚོང་བྱས་པ་དང་། ཧབ་འཚོང་བྱེད་ཚད་སྒོར་ཁྲི1298ཟིན་ནས་རྫོང་དེའི་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས93%ལ་ཕན་པ་ཐོབ་པ་དང་། ཆ་སྙོམས་དུད་ཚང་རེར་འབབ་འཕར་སྒོར5500ལྷག་ཙམ་བྱུང་ཡོད”ཅེས་ཧོ་པེ་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁག་བཅུ་པའི་བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་རུ་ཐོག་རྫོང་ཨུད་ཀྱི་རྒྱུན་ལས་ཧྲུའུ་ཅི་གཞོན་པ། སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་རྫོང་དཔོན་གཞོན་པ་ཀོ་ཨའེ་པིན་གྱིས་བཤད་པ་དང་། ཁོང་གིས“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་བཞི་པའི”རིང་། རང་ཞིང་ཆེན་གྱིས་བོད་སྐྱོར་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི5900བཏང་ནས་ཁུ་ལུ་དཀར་པོའི་རའི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཡོད་ཅེས་བཤད།
མངའ་རིས་ཀྱིས་ཐོན་ལས་གང་ཞིག་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་དགོས་སམ། དེ་ནི་ལོ་མང་རིང་ཧོ་པེ་ཞིང་ཆེན་གྱི་བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་དང་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་ཁག་རིམ་བྱུང་གིས་བསམ་བློ་ཡང་ཡང་བཏང་སའི་གནད་དོན་ཞིག་རེད།
དུས་ཡུན་རིང་པོའི་ནང་། མངའ་རིས་ས་ཁུལ་གྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཐད་འཇུར་མིག་དང་འགྲན་སློང་མང་པོ་གནས་པ་སྟེ། ཐོན་ལས་གྲུབ་ཆ་སྣ་རྐྱང་ཡིན་པ་དང་གཙོ་བོ་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཞིང་འབྲོག་ལས་ལ་བརྟེན་པ། ལག་རྩལ་གྱི་ཆུ་ཚད་དང་གསར་གཏོད་ནུས་པ་བལྟོས་བཅས་ཀྱིས་ཞན་ཙམ་ཡོད་པ་དེ་རེད།
ཧོ་པེས་མངའ་རིས་ཀྱི་དོན་དངོས་ལ་གཞི་ཚུགས་ནས་བོད་སྐྱོར་རྣམ་གྲངས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ངང་འཆར་འགོད་ཇུས་འགོད་ཀྱིས་ཁྲོམ་ར་སྐྱེད་སྲིང་དང་ཀ་རྟེན་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལ་དམིགས་ཏེ་རྣམ་གྲངས་དང་མ་དངུལ་གཏོང་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་ཁ་གསལ་བཏོན་ཡོད།
ཡུལ་སྐོར་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ལྗོངས་དར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་ནི་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་གྱི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན་ལ། ངེད་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཐོན་ལས་བོད་སྐྱོར་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་གལ་ཆེན་གྱི་གྲས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན།
མངའ་རིས་ས་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་ལྗོངས་མཛེས་ཤིང་ལྟ་ན་སྡུག་ཅིང་། གངས་རིན་པོ་ཆེ་དང་། གུ་གེ་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་གནའ་ཤུལ། རྩྭ་མདའི་དྲུ་རི།མ་ཕམ་གཡུ་མཚོ། མཚོ་མོ་ངང་ལྷ་རིང་པོ། བཀྲ་རི་གནམ་མཚོ། སེང་གེ་ཁ་འབབ་གྲོང་རྡལ་སོགས་ཀྱི་ས་གཤིས་མཚོན་རྟགས་དང་ཡུལ་ལྗོངས་ལས་ཡིད་དབང་འཕྲོག་པའི་ཡུལ་ལྗོངས་ཤིག་གྲུབ་ཡོད།
སྔོ་ལྗང་ཆུ་དྭངས་ནས་གསེར་རི་དངུལ་རིར་བསྒྱུར་བའི་བགྲོད་ལམ་ཇི་ལྟར་ཤར་གཏོང་བྱེད་དགོས་སམ། ཧོ་པེ་ཞིང་ཆེན་གྱི་བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་དང་ཤེས་ལྡན་མི་སྣས“སྣ་འདུས་ཐབས་བཟང”ཆ་ཚང་ཞིག་བཏོན་ཡོད།
བཅོས་སྐྱོང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཆུ་འདྲེན་འབུད་བསྒྱུར་བཀོད་དང་ཆུ་ལམ་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྐྱོང་ལག་ལེན་བསྟར་ཏེ་སྦགས་བཙོག་འབྱུང་ཁུངས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱས་ཡོད།
སླར་གསོ། སྐྱེ་ཁམས་སླར་གསོའི་རྣམ་གྲངས་བསྟུད་མར་ལག་ལེན་བསྟར་ནས་ཉམས་ཞན་དུ་སོང་བའི་ནགས་རྩྭ་དང་ཤིང་སྡོང་སླར་གསོ་ཐུབ་པར་བྱས་ཡོད།
འདེབས་འཛུགས། མཚོ་མོ་ངང་ལག་གི་རྒྱ་ལྕང་གཞི་ཁྱོན་ཅན་གྱི་འདེབས་འཛུགས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་དེ་མངའ་རིས་ཀྱི་ཁྱད་ལྡན་ཐོན་ལས་ཐོན་ཁུངས་སུ་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་ཡོད།
འཛུགས་སྐྲུན། མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར1.54བཏང་ནས་གུ་གེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནའ་ཁུལ་གསར་སྤེལ་སྲུང་སྐྱོང་དང་བྱང་རྩེའི་ཡུལ་སྐོར་གྲོང་རྡལ་ཆུང་ངུ་བསྐྲུན་པ་དང་། མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི2800ལྷག་ཙམ་བཏང་ནས་རུ་ཐོག་རྫོང་གྲོང་ནས་རུ་ཐོག་རྫོང་བར་དང་། རྫོང་གྲོང་ནས་མཚོ་མོ་ངང་ལག་རིང་མོ་བར། མཚོ་མོ་ངང་ལག་རིང་མོ་ནས་དབུས་བྱང་གྲོང་ཚོ་བར་བཅས་ཡུལ་སྐོར་ལམ་ཐིག་གཙོ་བོ3གསར་སྤེལ་བྱས་པ་དང་། རུ་ཐོག་རྫོང་ཡུལ་སྐོར་ཞབས་ཞུ་ལྟེ་གནས་དང་། སྡེ་རུབ་སྤྲོ་གསེང་གྲོང་ཚོ།རྡོ་དམར་ཡུལ་སྐོར་རང་འཁོར་ཞབས་ཞུ་ས་ཚིགས་བཅས་དང་། ཡུལ་སྐོར་ཁྱིམ་ཚང་མགྲོན་ཁང20ལྷག་ཙམ་བསྐྲུན་ཡོད།
བྱེད་ཐབས་ནུས་ལྡན་རེ་རེ་དོན་འཁྱོལ་བྱུང་བ་དང་ཆབས་ཅིག ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་དེའང་མངའ་རིས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྟོབས་ཤུགས་གསར་པར་གྱུར་ཞིང་། 2023ལོར་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་གྱིས་ཡུལ་སྐོར་བ་མི་ཐེངས་ཁྲི185ལ་སྣེ་ལེན་ཞུས་ནས་ཡུལ་སྐོར་ཡོང་འབབ་སྒོར་དུང་ཕྱུར19.72བྱུང་ཡོད།
ཡུན་རིང་གི་འཆར་གཞི་བཀོད་པ་དང་རྩ་བ་བརྟན་པོར་བཙུགས་པའི་བྱ་སྤྱོད་ལག་ལེན་བསྟར་བ།
ཁྲོམ་ར་རྒྱ་སྐྱེད་བཏང་བ། མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི8500བཏང་ནས་མཐའ་མཚམས་ཉོ་ཚོང་ཁྲོམ་ར་དང་། ཞིང་ལས་ཉོ་ཚོང་ཁྲོམ་ར། ཚོང་དོན་ཁྲོམ་ར། མཐའ་མཚམས་གྲོང་རྡལ་ཆུང་ངུའི་ཕྱོགས་བསྡུས་ཚོང་ལས་ཁྲོམ་གཞུང་གི་ཞབས་ཞུའི་ཁྲོམ་གཞུང་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཡོད།
གོ་སྐབས་གསར་པ་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་པ། མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི1700བཏང་ནས་ཞིང་འབྲོག་ལས་མཉམ་ལས་དཔལ་འབྱོར་རྩ་འཛུགས་ལ་རོགས་སྐྱོར་དང་མི་རིགས་ཀྱི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ཐོན་རྫས་དང་། ཡུལ་སྐོར་དྲན་རྟེན་དངོས་རྫས། ཞིང་འབྲོག་ཐོན་རྫས་གསར་སྤེལ་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།
ཞིང་ལས་དར་སྤེལ་བཏང་བ། མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི1050བཏང་ནས་ཚན་རྩལ་ཁྱབ་གདལ་ཞབས་ཞུའི་ས་ཚིགས་དང་སྔོ་ཚལ་དྲོད་ཁང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་པ་དང“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གསུམ་པའི”ཚུན་མུ་མཐུད་དུ་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི6150བཏང་ནས་མུའུ2000ལྷག་ཙམ་ལ་གླ་ཚེར་སྡོང་རྐང་ཁྲི30ལྷག་ཙམ་བཏབ་སྟེ་ཐོན་ལས་གཞི་ཁྱོན་ཅན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།
དེ་དང་ཆབས་ཅིག ཧོ་པེའི་ཚོང་པས་མ་དངུལ་ཤུགས་ཆེན་བཏང་བ་དེས་ས་ཆ་དེར་རིམ་བཞིན་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་བཞིན་ཡོད།
རང་ཞིང་ཆེན་གྱིས་དམིགས་སའི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ངང་ཡུལ་སྐོར་དང་། ནུས་རྒྱུ་གསར་པ། སྨན་རྫས། ཨར་ལས་རྒྱུ་ཆ་སོགས་ལེགས་ལྡན་ཁེ་ལས་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་བོད་ལྗོངས་སུ་འབྲེལ་མཐུད་གྲོས་མོལ་དང་མ་འཇོག་ལས་དར་ལ་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་པ་དང་། བོད་ལྗོངས་ཁྲེང་ཧྥ་ལན་ཧྭ་ཀྲི་པའོ་རིག་གནས་འཕེལ་རྒྱས་ཚད་ཡོད་ཀུང་སི་དང་། ཧོ་པེ་ལེ་ཨའོ་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་ཚན་རྩལ་མ་རྐང་ཚད་ཡོད་ཀུང་སི།ཤིན་ཨའོ་ཚོགས་པའི་མ་རྐང་ཚད་ཡོད་ཀུང་སི། ཧྲི་ཅ་ཀྲོང་འཛམ་ནོར་སྨན་ལས་མ་རྐང་ཚད་ཡོད་ཀུང་སི་སོགས་ཁེ་ལས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་མངའ་རིས་དང་། ལྷ་ས། ཉིང་ཁྲི། གཞིས་རྩེ་སོགས་སུ་གཞིས་ཆགས་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།
རྩོམ་སྒྲིག་པ། དཔལ་གཡང་།
