གཞུང་ལམ་དེ་དང་དར་དམར་དེ།

       དགུན་ཁའི་ཉི་འོད་འོག་ཏུ། གཞུང་ལམ་ཞིག་བོད་ཤར་ཆབ་མདོའི་རི་ཚོགས་ཁྲོད་དུ་གཡུ་འབྲུག་འཁྱུག་པ་ལྟར་མུ་མཐུད་ས་མཐོའི་ཕྱོགས་སུ་སྣུར་སྲིང་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དེ་ནི་ལོ70ཡི་གོང་དུ་བསྐྲུན་ནས་རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པའི་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་གྱི་ལམ་ཐིག་བྱང་མ་སྟེ་རྒྱལ་ལམ317རེད།
      1954ལོར་བསྐྲུན་པའི་ཁྲོན་བོད་དང་མཚོ་བོད་གཞུང་ལམ་གྱིས་བོད་ལྗོངས་ལ་དེང་རབས་ཀྱི་གཞུང་ལམ་མེད་པའི་ལོ་རྒྱུས་མཇུག་འགྲིལ་ཞིང་། དེའི་ཁྲོད་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་གྱི་ལམ་ཐིག་བྱང་མ་ནི་འབྲི་ཆུ་བརྒལ་ཞིང་། བོད་ལྗོངས་ཀྱི“ཤར་སྒོ་ཆེན་མོ”ཆབ་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་འཇོ་མདའ་རྫོང་སྐམ་ཐོག་གྲོང་རྡལ་སྐམ་ཐོག་གྲོང་ཚོ་བར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་ཡོད་ལ། 1950ལོར་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་སྐར་ལྔའི་དར་དམར་ཐོག་མ་དེ་གནས་དེར་མཐོན་པོར་བསྒྲེངས་པ་རེད། 

      ཟླ10པའི་ཚེས21ཉིན་པར་བརྒྱབ་པའི“བོད་ལྗོངས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བའི་གྲོང་ཚོ་དང་པོ”སྟེ་ཆབ་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་འཇོ་མདའ་རྫོང་སྐམ་ཐོག་གྲོང་ཚོའི་བོད་ལུགས་ཐོག་ཁང་། 

       “མཁའ་ལམ”དེའི་ཐོག་ཏུ་སྔོན་ཆད་ཀྱི་ལམ་བཟོ་བའི་ཁང་པ་དག་སྔར་བཞིན་ལྷིང་འཇགས་ངང་གནས་ཡོད་ལ། ཁང་པའི་ཐོག་ཏུ་རྒྱལ་དར་ལྷབ་ལྷུབ་ཏུ་གཡོ་བཞིན་མཆིས།

        ལོ37ལ་སླེབས་པའི་བསོད་ནམས་ཆོས་འཕེལ་ནི་ཆབ་མདོའི་གཞུང་ལམ་བྱ་གཞག་འཕེལ་རྒྱས་དང་འཕྲལ་སྡོམ་འགན་ལེན་ལྟེ་གནས་འཇོ་མདའ་གཞུང་ལམ་བདག་སྐྱོང་ལམ་དུམ་གྱི་ལས་ཁུལ་དང་པོའི་འགན་འཁུར་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། སྐམ་ཐོག་གྲོང་རྡལ་གྱི་རབས་གསུམ་པའི་ལམ་བཟོ་བའང་ཡིན་ཞིང་། སྔོན་ཆད། ཁོང་གི་ཨ་ཕ་དང་ལས་རོགས་ཚོས་ལམ་སྐྱོང་ས་ཚིགས་འདི་ནས་འགོ་བརྩམ་སྟེ།“གནམ་དྭངས་དུས་ལུས་ཡོངས་ཐལ་རྡུལ་གྱིས་ཁེངས་པ་དང་། ཆར་པ་འབབ་དུས་ལུས་ཡོངས་འདམ་གྱིས་ཁེངས”ཀྱང་ཉིན་ལྟར་ལམ་ཐིག་དེ་སྲུང་སྐྱོང་བྱས་པ་དང་། རི་ཉིལ་ས་གཙང་བཟོ་དང་ལམ་ངོས་ཉམས་གསོ་བྱས་ཏེ་རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་དང་བདེ་འཇགས་ཡོང་བར་བྱས་ཡོད།

      བསོད་ནམས་ཆོས་འཕེལ་ཆུང་དུས་སུ་རྒྱལ་ལམ་ཐོག་འགྲོ་འོང་བྱེད་པའི་རླངས་འཁོར་ལ་ལྟ་རྒྱུར་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་ཡོད། “སྐབས་དེར་རླངས་འཁོར་ཉུང་བས་རླངས་འཁོར་རེ་མཐོང་ཚེ་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། རྒྱལ་ལམ་འདི་སྔོན་ཆད་ས་ལམ་ཡིན་ཞིང་། དབྱར་དུས་སུ་ཆར་པ་མང་པོ་འབབ་པ་རེད། ལམ་ངོས་བརྡིབས་ནས་ས་དོང་གིས་ཁེངས་ཏེ་རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་དཀའ་བར་འགྱུར་གྱི་ཡོད་ལ། རི་ཉིལ་བ་དང་འདམ་རྡོའི་ཆུ་རུད་ཀྱིས་རྒྱལ་ལམ་འཁྱེར་ཚེ་འགྲོ་ལམ་རྦད་དེ་འགག་ནས་འགྲོ་འོང་ཐུབ་ཀྱི་མེད”ཅེས་བསོད་ནམས་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་དྲན་གསོ་བྱེད་བཞིན་དུ་བཤད།

       “ང་ཚོས་ཆུ་ཚོད24ཡི་རིང་བཀའ་སྒུག་ནས་སྡོད་ཀྱི་ཡོད། སྐབས་རེར་ཐོ་རེངས་སུ་ཐོལ་བྱུང་གི་གནས་ཚུལ་འཕྲད་ཚེ། ཉིན་མཚན་བསྟུད་མར་མྱུར་བཟོ་བྱས་ནས་ནམ་མ་ལངས་གོང་ལ་རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པར་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས”ཞེས་བསོད་ནམས་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་བཤད་པ་དང་། ཁོང་གིས། ཕ་མེས་ཚོས་རྐོ་མ་དང་འཇོར་སོགས་སྟབས་བདེའི་ལག་ཆ་ལས་མེད་པས་ལག་གཉིས་ལ་བརྟེན་རྒྱུ་ལས་གཞན་ཐབས་ཤེས་མེད་པ་རེད། ས་ལམ་དུ་དགུན་ཁར་དར་ཆགས་ཤིང་། གངས་ཞུ་དངོས་རྫས་མེད་པས་རིམ་པ་རེ་རེ་བཞིན་ས་བཀབ་ནས་རླངས་འཁོར་འདྲེད་བརྡར་མི་ཤོར་བ་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ཅེས་བཤད།

        2009ལོར་རིང་ཚད་སྤྱི་ལེ21ཙམ་ཡོད་པའི་འཇོ་མདའ་བདག་སྐྱོང་ལམ་དུམ་གྱི་ལས་ཁུལ་དང་པོར་རྒྱལ་ལམ317གྱི་བོད་ལྗོངས་མངའ་ཁོངས་ཀྱི་ལམ་སྐྱོང་ས་ཚིགས་དང་པོ་ཚུད་པའི་ལམ་སྐྱོང་ས་ཚིགས་གཉིས་བསྡུ་སྒྲིལ་བྱས་ཡོད་ལ། ལོ་དེ་རང་ལ་རྒྱལ་ལམ་དེ་ས་ལམ་ནས་སྲ་ཞིང་བརྟན་ལ་ཁོད་སྙོམས་པའི་སྣུམ་ནག་གཞུང་ལམ་དུ་འགྱུར་ཡོད།

      “གཞུང་ལམ་ནི་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཡོད། གཞུང་ལམ་ཡག་ཏུ་ཕྱིན་པས་སྐྱེལ་འདྲེན་ལ་བརྟེན་ནས་ལོ་གཅིག་ལ་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་ལྔ་དྲུག་ཙམ་ཡོང་གི་འདུག”ཅེས་སྐམ་ཐོག་གྲོང་ཚོའི་གྲོང་མི་ཟླ་ཆོས་ཀྱིས་བཤད། སྐམ་ཐོག་གྲོང་ཚོའི་ཏང་ཀྲི་པུའི་ཧྲུའུ་ཅི་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པ་ལྟར་ན། གྲོང་ཚོ་ཡོངས་ཀྱི་དུད་ཚང92ཡོད་ཅིང་། ལྗིད་ཐེག་རླངས་འཁོར170ལྷག་ཙམ་ཡོད། སྔོན་ཆད་ཀྱི་བོད་ལྗོངས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་བའི་གྲོང་ཚོ་དང་པོ་འདི་རུ། ཁྱིམ་ཚང་རེ་རེའི་ཐོག་ཁར་རྒྱལ་དར་ལྷབ་ལྷུབ་ཏུ་གཡོ་བཞིན་ཡོད།

བསོད་ནམས་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་ས་བླུག་འཕྲུལ་འཁོར་གཏོང་བཞིན་པ། 

     གཞུང་ལམ་ཐོག་རླངས་འཁོར་རྒྱུན་ཆད་རྒྱུ་མེད་ཅིང་། “ལོ་དེ་དག་ནང་འགྲོ་འོང་བྱེད་པའི་ཡུལ་སྐོར་བ་མང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། འཁོར་རྟགས་ལྗང་ཁུ་ཡིན་པའི་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་རླངས་འཁོར་ཡང་མང་དུ་ཕྱིན་འདུག ང་ཚོས་བདག་སྐྱོང་བྱེད་པ་ནི་སྐམ་ཐོག་གྲོང་རྡལ་གྱི་གྲོང་མི་དང་ཡུལ་སྐོར་བའི་བདེ་སྐྱིད་ལམ་བུ་དེ་ཡིན་པས་སྤོབས་པ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བཞིན་འདུག”ཅེས་ལས་ཁུལ་གྱི་ལམ་བཟོ་བ་འཆི་མེད་གཡུ་སྒྲོན་གྱིས་བཤད།

      ད་ཆ་སྨི་ངོས་གྲུ་བརྒྱ་ཕྲག་ཁ་ཤས་ཡོད་པའི་དེང་རབས་ཅན་གྱི་ལས་ཁུལ་གྱིས་གུ་དོག་པའི་རྫ་གཡམ་གྱི་ཁང་པའི་ཚབ་བྱས་ཤིང་། ལས་ཁུལ་གྱི་སྒོ་རའི་ནང་ས་བླུག་འཕྲུལ་འཁོར་དང་རྐོ་འདྲུའི་འཕྲུལ་འཁོར་བཞག་ཡོད་ལ། འཚོ་བའི་ཐོག་ཁང་དང་བྱེད་སྒོ་ཁང་ཡང་ཧ་ཅང་རྒྱ་ཆེ་ལ་སྐྱིད་པོ་ཡོད།

      བསོད་ནམས་ཆོས་འཕེལ་གྱི་ལོ10ལ་སླེབས་པའི་བུ་མོ་ཚེ་རིང་དབང་མོ་སྐམ་ཐོག་གྲོང་རྡལ་སློབ་ཆུང་དང་པོར་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། སློབ་གྲྭ་གྲོལ་རྗེས་རྟག་ཏུ་ལས་ཁུལ་དུ་ཨ་ཕ་ལགས་ཀྱི་བཙལ་ནས་རྩེད་མོ་རྩེ་བ་ཡིན། ཁོང་གི་བུ་མོས“རྒན་ལགས་ཀྱིས་གཞུང་ལམ་དེ་ཡིས་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་རི་བོ་མང་པོ་ཞིག་སྒྲོལ་ཡོད་ཅེས་གསུངས་མྱོང་ལ། ཨ་ཕ་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་ངའི་ལས་ཀ་ནི་གཞུང་ལམ་གྱི‘བདེ་ཐང’རྒྱུན་འཁྱོངས་ཡོང་བ་བྱས་ཏེ་ཚང་མ་བདེ་འཇགས་ངང་འགྲོ་འོང་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་བྱུང”ཞེས་བཤད།

      བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་འགྲིམ་འགྲུལ་སྐྱེལ་འདྲེན་ཐིང་གི་གཞི་གྲངས་ལས་མངོན་པར། 1953ལོ་ནས2023ལོ་བར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་རིམ་རྩིས་བྱས་པ་ལྟར་ན། མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར3250.96བོད་ལྗོངས་ཀྱི་གཞུང་ལམ་འགྲིམ་འགྲུལ་འཛུགས་སྐྲུན་ཐད་བཏང་བ་དང་། 2024ལོའི་ཟླ7པའི་ཟླ་མཇུག་བར། བོད་ལྗོངས་ཀྱི་གཞུང་ལམ་ཐོག་རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པའི་ལམ་ཚད་སྤྱི་ལེ་ཁྲི12.33ཟིན་པ་དང་། ཞང་དང་གྲོང་རྡལ666དང་སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ4596ལ་ཨར་འདམ་ལམ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་ཡོད་པ་རེད།

ཟླ10པའི་ཚེས20ཉིན་བོད་ལྗོངས་ཆབ་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་འཇོ་མདའ་རྫོང་ཁོངས་ནས་པར་བརྒྱབ་པའི་རི་ལམ། 

      འཕྲུལ་ཆས་ལམ་བཟོ་ཡིས་ལག་པས་ལམ་བཟོ་ཡིས་ཚབ་བྱས་པ་དང་། ལས་ཁུལ་གྱིས་ལམ་སྐྱོང་ས་ཚིགས་ཀྱི་ཚབ་བྱས་མོད། འོན་ཀྱང་ཐོག་ཁང་སྟེང་གི་སྐར་ལྔའི་དར་དམར་སྔར་བཞིན་བཀྲག་མདངས་འཚེར་ཞིང་། དེས་བདེན་དཔང་བྱས་པའི་གཏམ་རྒྱུད་ནི་རྒྱལ་ལམ་དང་འདྲ་བར་ཧ་ཅང་རིང་པོ་ཡོད།

རྩོམ་སྒྲིག་པ། མང་ག་མཚོ།