——སྒོ་མེ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་སྒྲུང་གཏམ་གཞི་བྱས་ཏེ་གླེང་བ།
གླེང་སློང་བ།
སྒོ་མེ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་སྒྲུང་གཏམ་བྱིངས་ལ་བལྟས་ན། ཁོང་ནི་སྒྲུང་གཏམ་བརྩམས་ཆོས་སུ་ཅི་ཞིག་བརྗོད་པ་དང་ཇི་ལྟར་བརྗོད་པ་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་གསར་རྩོམ་ལ་གཞོལ་མཁན་ཞིག་ཏུ་མཐོང་ཡོང་སྟེ། ཁོང་གི་སྒྲུང་གཏམ་ཕལ་མོ་ཆེར་གྲོ་ཞིང་ཁ་ཞེས་པའི་ཡུལ་སྡེ་གཅིག་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་ཡུལ་ཁམས་དང་རྒྱབ་ལྗོངས་སུ་དྲངས་ནས། བོད་པའི་ཞིང་གྲོང་འཚོ་བའི་རང་མདངས་དང་ཁྱད་གཤིས་མ་ལུས་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་བརྒྱུད་ནས་མངོན་ཡོད་པ་གཤམ་ལྟར།
གཅིག བྱིས་པའི་མཐོང་སྣེ་དང་ཞིང་གྲོང་འཚོ་བ།
བྱིས་པའི་མཐོང་སྣེ་ནི་སྒོ་མེ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་སྒྲུང་ཐུང་དུ་ཁྱད་གཤིས་སུ་ཆགས་པའི་དོན་བརྗོད་ཐབས་རྩལ་ཞིག་ཏུ་སྣང་ལ། “ཞིང་གྲོང་དུ་འཚར་ལོངས་བྱུང་ཞིང་དེ་གར་ལང་ཚོ་བསྐྱལ་བའི་རྩོམ་པ་པོ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། ཞིང་གྲོང་གི་འཚོ་བའི་ལངས་ཕྱོགས་དང་ཟུར་ཚད་ནས་འཇིག་རྟེན་ལ་ལྟ་རྒྱུར་བཟློག་དཀའ་སྟེ། བྱིས་དུས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་དང་དྲན་པ་ནི་གསར་རྩོམ་གྱི་ཐོག་མའི་སྒུལ་ཤུགས་ཡིན་ངེས”①ཞེས་པ་ལྟར། གྲོ་ཞིང་ཁ་ཉིད་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་ཡུལ་ཁམས་སུ་བྱས་པའི་སྒྲུང་གཏམ་དག་ཏུ། བྱིས་པའི་མཐོང་སྣེ་ལས་མངོན་པའི་ཞིང་གྲོང་གི་འཚོ་བ་ནི་བབ་ཆགས་ཤིང་དངོས་ཡོད་ལ་གཞོལ་ཡོད་པར་མ་ཟད། མི་གཤིས་ཀྱི་གཏིང་རིམ་བསེད་བཀྲོལ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགྱུར་བག་ཐེར་འདོན་ལ་རྩལ་སྤྲུགས་འདུག་སྙམ།
དེ་ཡང«སྐྱེ་བ་གཉིས་ཀྱི་འདས་དོན»ཞེས་པར་སྤོ་བོ་རང་ཤི་བརྒྱབ་པའི་དོན་རྐྱེན་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་སྐུད་སྣེ་བྱས་ཏེ། ཚ་བོ“ང”ཡི་མཐོང་ལམ་དང་ལངས་ཕྱོགས་ནས་སྤོ་བོ་ཅིའི་ཕྱིར་རང་ཤི་བརྒྱབ་པའི་དོགས་གནད་བསྣམས་ཏེ། གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་བྱུང་རིམ་དལ་གྱིས་སྤེལ་ཡོད་པས། བྱིས་པའི་མཐོང་སྣེ་ལ་མི་དར་མའི་འཇིག་རྟེན་དང་རིང་དུ་གྱེས་པའི་མཚར་སྣང་དང་དོགས་སློང་གིས་ཕྱུག «མཐིལ་བརྡོལ་བའི་འགྱིག་ལྷམ་ཆ་གཅིག»དང«རིག་ལྡན་གྱི་ནུ་བོའི་མིང་ལ་ལོ་ལོ་ཟེར»གཉིས་ཀྱང་བྱིས་པའི་མཐོང་སྣེ་ནས་ཞིང་གྲོང་འཚོ་བའི་གཏམ་རྒྱུད་སྤེལ་ཡོད་དེ། བྱིས་དུས་རྫི་བོ་བྱས་པའི་ལོ་ཟླའི་དྲན་པ་སླར་གསོ་དང་། གློག་བརྙན་ཞིང་གྲོང་དུ་དར་མགོ་ཚུགས་དུས་ཀྱི་བྱིས་པའི་ནང་སེམས་ཉིད། དགོད་བྲོ་ཞིང་ངུ་སྐྱེན་པའི་དོན་རྐྱེན་དུ་མ་ཕྲེང་བར་སྤེལ་ཏེ། འདས་ཟིན་པའི་ལོ་ཟླ་དེའི་འཚོ་བའི་རང་མདངས་དང་བྱིས་དུས་ཀྱི་སུན་སྣང་། རེ་སྙེག མཚར་སྣང་། སྤྱང་གྲུང་སོགས་དབྱི་ལང་གི་གློག་བརྙན་འཁྲབ་ཁྲིད་པ་ཨ་བྷ་སིའི་བརྙན་མིག་ཇི་བཞིན། བབ་ཆགས་ལྷོད་གཤིས་དང་ཐབས་མཁས་དོན་འདྲིལ་གྱིས་ཀློག་པ་པོའི་མིག་མདུན་ལ་བཀྲམ་ཡོང་།
གཉིས། བྱིས་པའི་མཐོང་སྣེ་ཡི་མི་གཤིས་བསེད་བཀྲོལ་དང་སྒྲོམ་བཤིག
དེ་ཡང«བཀྲ་ཤིས་ཞེས་པའི་ཁྱི་རྒན་རྗེས་སུ་དྲན་པ»ཞེས་པར་བཀྲ་ཤིས་ཞེས་པའི་བྱིས་པ་ཞིག་གི་མཐོང་སྣེ་ནས་ཨ་ཡེ་སྒྲོལ་མ་ཚང་གི་ཁྱི་རྒན་བཀྲ་ཤིས་དང་རང་ཉིད་དབར་དུ། གཅོད་དུ་མེད་པའི་ལྟོས་ཟླའི་འབྲེལ་བ་ཞིག་མཐོང་བ་ལས། འགལ་འབྲེལ་གྱི་དོན་རྐྱེན་དུ་མ་བསྐྱེད་མཐར། བྱིས་པའི་མཐོང་སྣེ་བརྒྱུད་དེ་སྣང་སྲིད་ཀྱི་བྱ་དངོས་ཅི་རིགས་ལ་ལྟོས་མེད་དུ་གྱུར་པའི་དགེ་སྡུག་ཕྱོགས་གཉིས་སུ་དགར་དུ་མི་སྤོབས་པའི་གནས་ལུགས་ཤིག་མངོན་ཆུང་གིས་སྟོན་གྱིན་འདུག་ཅིང་། བྱིས་བློ་ཡི་བཅོས་རུང་རང་བཞིན་དང་ལྟོས་བཅས་རང་བཞིན། ལེགས་ཁྲིད་དང་གསོ་སྦྱོང་གི་གལ་ཆེན་རང་བཞིན་སོགས་སྒྲུང་གཏམ་བྱུང་རིམ་སྤེལ་པའི་རིན་ཐང་སྒུལ་ཤུགས་སུ་བྱས་ཡོད་པར་སྙམ། དེ་བཞིན«དགུན་ཁ་མང་པོའི་རྗེས་སུ» «ཐེངས་གཉིས་ལ་ཤི་བའི་མི» «མི་ཡི་ཐ་མ་བསོད་ནམས་འབག་བཙོག»བཅས་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྣ་ཧོང་ཧྲི་དང་ནོར་བུ་གཉིས་ལའང་གོང་སྨྲས་བཞིན། རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་དང་ཐམ་ག་བརྒྱབ་པ་ལྟ་བུའི་བཟང་ངན་མཐའ་ཆད་ཅིག་ཏུ་བགྲང་མི་རུང་བའི་ལྟ་ཚུལ་མངོན་འདུག་སྟེ། ཧོང་ཧྲི་ནི་ཐོག་མར་འཇིགས་རུང་གདུག་རྩུབ་ཀྱི་ཕག་གསོད་མཁན་ཞིག་ནས། ཀུན་གྱིས་ཁྱད་གསོད་དང་རྙེད་རྐོ་བྱའི་ཉམ་ཆུང་གི་སྣང་བརྙན། མཐར་སྔགས་རྒན་རིག་འཛིན་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་དུས། སྦྱིན་སྲེག་ལ་མེ་བསྒྲོན་པར་མི་འཛེམ་པར། ལས་དེ་ཉིད་ཁུར་དུ་ལེན་མཁན་དུ་གྱུར་པ་སོགས་སྒྲུང་གཏམ་དུ་སྟར་ཞིང་བརྒྱུས་འདུག «ཐེངས་གཉིས་ལ་ཤི་བའི་མི»དང«མི་ཡི་ཐ་མ་བསོད་ནམས་འབག་བཙོག»ཁྲོད་ཀྱི་ནོར་བུ་དང་བསོད་ནམས་འབག་བཙོག་གཉིས་ནི་སྡེ་མི་ཀུན་གྱི་མིག་ནང་དུ་བསམ་ནག་ཅིག་ཏུ་མཐོང་མོད། སྒྲུང་གཏམ་དུ་རྗོད་པ་པོའི་མཐོང་ལམ་ནས་སྤྱིའི་གླེང་ཕྱོགས་དང་འགལ་བའི་མི་སྣའི་བྱ་བྱེད་ལ་སྤྲོས་བརྗོད་སྤེལ་བར་བརྩོན་འདུག་པས། དེ་ལས་སྔར་གྱི་སྣང་བརྙན་གང་དེ་སླར་ཡང་སྒྲོམ་བཤིག་དང་བསྐྱར་སྒྲིག་གི་ལས་ཤིག་མངོན་ཡོང་། མ་ཟད«2010ལོའི་གསར་འགྱུར»ཞེས་པ་ཡང་སྔར་གྱི་ལངས་ཕྱོགས་སམ་རིན་ཐང་གང་ཞིག་ཡང་ཡང་སྒྲོམ་བཤིག་དང་བསྐྱར་སྒྲིག་བྱེད་པའི་བརྗོད་བྱ་ཁུར་གྱིས་བླངས་ཡོད་ཅིང་། ལྷག་དོན་སྤྲོས་བརྗོད་མཐོང་སྣེ་སྤོ་བསྒྱུར་དང་ལངས་ཕྱོགས་བརྗེ་རེས་ཀྱིས། བསྐྱར་བཟློས་སྒོས་དོན་དག་སྣ་གཅིག་གི་ཟུར་ཕྱོགས་མི་མཐུན་པ་སྒྲུང་གཏམ་དུ་བསེད་བཀྲོལ་བྱས་ཡོད་མཐར། “གསར་འགྱུར་གྱིས་མི་བཟང་མི་ངན་དུ་བསྒྱུར་ཐུབ་ཅིང་། མི་ངན་མི་བཟང་དུའང་བསྒྱུར་སླའོ”②ཞེས་སྒྲུང་གཏམ་དུ་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་རིན་ཐང་ལྟ་ཚུལ་དེ་བཞིན་ནོ། །
“བྱིས་པའི་མཐོང་སྣེ་ལ་མངའ་བའི་བསྐྱར་སྒྲིག་ནུས་པས། དར་མ་དང་བྱིས་པའི་མཐོང་སྣེའི་དབར་གྱི་འགལ་འབྲེལ་རང་བཞིན་གསལ་བར་བྱས་ཤིང་། དེའི་ཁྲོད་གབ་སྦས་བྱས་པའི་དར་མའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཕྱིར་རྟོག་གསལ་བར་བྱེད་ལ། མཐར་དོན་བརྗོད་ཀྱི་དམིགས་འབེན་མི་གཤིས་ཀྱི་པང་རུམ་ལ་གཏད་འགྲོ”③ཞེས་པ་ལྟར། སྒོ་མེ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་བྱིས་པའི་མཐོང་སྣེའི་འོག་གི་ཞིང་གྲོང་འཚོ་བ་ནི་ཕྱིར་དྲན་ཁྲོད་ཀྱི་བཟློག་ཏུ་མེད་པའི་བྱིས་དུས་འཚོ་བར་དྲན་གསོ་བགྱིས་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག མི་གཤིས་ཀྱི་འགྱུར་བག་དང་འཁྲུག་ཆ་མཚོན་པར་མ་ཟད། རྩོམ་པ་པོ་ཁོང་གིས་བྱིས་པའི་མཐོང་སྣེ་གཡར་ཏེ་བྱིས་དུས་ཀྱི་བག་ཆགས་དང་འདུ་ཤེས་གང་ཞིག་ལ་སླར་ཡང་བསྐྱར་སྒྲིག་དང་བཟོ་བཅོས་གཏོང་བཞིན་པར་མཐོང་ཆོག
གསུམ། སྒྲུང་གཏམ་གྱི་སྒྲིག་གཞི་དང་ཞིང་གྲོང་གི་ལྷ་འདྲེ།
“སྒྱུ་རྩལ་པའི་གསར་རྩོམ་རང་བཞིན་ནི། རྒྱུ་ཆ་གསར་སྐྲུན་ཟེར་བ་མ་ཡིན་ཏེ། གོ་རིམ་གསར་སྒྲིག་བྱེད་པར་གོ་དགོས”④ཞེས་པ་ལྟར། སྒྲུང་གཏམ་ནི་རྟོག་བཟོའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ཡིན་སྟབས། སྒྲུང་གཏམ་དུ་བརྗོད་བྱ་གང་ཞིག་བྲིས་རུང་གཏམ་རྒྱུད་བརྗོད་པའི་མཐོང་སྣེ་དང་གཏམ་རྒྱུད་སྤེལ་པའི་སྒྲིག་གཞི་ནི་གལ་འགངས་ཤིན་ཏུ་ཆེའོ། །ལྷག་དོན་སྒྲུང་གཏམ་ནི་དུས་ཚོད་དང་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་སྔ་རྟིང་བསྒྲིགས་ཏེ་ནང་རྐྱེན་ཕྱི་འབྲས་བྱུང་རིམ་གྱི་ཕྲེང་བར་སྤེལ་དགོས་མཐར། བྱུང་རིམ་ཕྲ་མོའི་སྔ་ཕྱིའི་གོ་རིམ་དང་ཡུལ་དུས་ཀྱི་བཀོད་པ་དངོས་ཡོད་ལས་འགོངས་ཡོད་མེད་ཀྱི་དབར་ནས། ཀློག་པ་པོར་སྔར་མེད་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་འཐོམ་སྦྲིད་དང་འཆར་རྟོག་གི་མངར་ཁ་སྩོལ་ནུས།
ཡང“སྐད་ཆ་ནི་དུས་ཚོད་ཀྱི་གོ་རིམ་ཁྲོད་དུ་རྒྱུ་བ་ཡིན་ལ། དུས་ཚོད་ཀྱི་གོ་རིམ་གཏོར་ན་མ་གཏོགས། ཚོར་ཤེས་ཀྱི་དུས་མཉམ་རང་བཞིན་ལྡན་པར་བྱེད་པ་ནི་དཔེ་མི་སྲིད་པ་ཞིག་ཡིན”⑤མོད། སྤྲོས་བརྗོད་ཀྱི་སྐབས་སུ་གཏམ་རྒྱུད་དུ་མ་ཕན་ཚུན་བསྣོལ་བའི་སྒོ་ནས་སྤྲོས་པ་ཡིན་ན། དུས་མཉམ་དུ་བྱུང་བའི་ཚོར་འདུ་ཞིག་བརྡོལ་ཡོང་ལ་སྒྲུང་གཏམ་ལ་ལངས་གཟུགས་ཀྱི་བར་སྟོང་ཞིག་གཟུགས་མེད་ཀྱིས་གྲུབ་ཡོང་། སྒོ་མེ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་སྒྲུང་གཏམ་དག་ལས«ཆུ་དཀར། ཆུ་ནག»ནི་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྱུ་རྩལ་རྩལ་དུ་སྤྲུགས་ཡོད་པའི་སྒྲུང་གཏམ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་ཞིང་། དེ་ཡང་དུས་མཉམ་དོན་བརྗོད་ཀྱི་ཐབས་ཤེས་དམིགས་འབེན་དུ་བཞག་ཡོད་པས། སྒྲུང་གཏམ་འདིའི་ནང་དུ་གྲོ་ཞིང་ཁ་དང་ཐང་ནག་གྲོང་ཚོ་ཞེས་ཡུལ་སྡེ་གཏམ་རྒྱུད་འབྱུང་སའི་ཡུལ་ཁམས་བྱས་ནས། ཉིན་ཞག་གཅིག་རིང་ལ་དུས་མཉམ་དུ་བྱུང་བའི་གཏམ་རྒྱུད་ལྔ་བསྣོལ་སྡེབ་ཀྱིས་སྤེལ་འདུག
ཞིབ་ཏུ་དཔྱད་ན། སྒྲུང་གཏམ་འདི་ནི་ཀུན་མཁྱེན་རྗོད་པ་པོ་སྤྱད་ནས། མི་སྣ་མི་འདྲ་བ་ལྔ་ལྟེ་བ་བྱས་ཏེ་གཏམ་རྒྱུད་མི་འདྲ་བ་དྲུག ཚན་པ་བཅུ་བདུན་ཅན་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་གྲུབ་འདུག དེ་ཡང་གཏམ་རྒྱུད་དང་པོ་ནི་ལྕགས་བྱམས་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཡིན་ཏེ། ཚན་པ1、4、10、13བཅས་སུ། ལྕགས་བྱམས་གཉེན་སློང་དུ་སོང་ཞིང་། ཕྱིར་ལོག་དུས་རྟ་ཡིས་དྲུད་དེ་བཀྲ་མི་ཤིས་པའི་རྣམ་རྟོག་བསྐྱེད། མཐར་ཚེ་རིང་གི་ལྕགས་གུག་གིས་བརྒྱབ་སྟེ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་ཚུལ་བརྗོད་ཡོད། གཏམ་རྒྱུད་གཉིས་པ་ནི་ཚེ་རིང་གི་གཏམ་རྒྱུད་དེ། ཚན་པ2、6、12བཅས་སུ་ཐང་ནག་སྡེ་བའི་ཚེ་རིང་གིས་ཁང་པ་བསྐྲུན་ཆེད་ཤིང་རྐུ་རུ་གྲོ་ཞིང་ཁའི་སྡེ་རྒྱབ་ཏུ་སླེབས་ཤིང་། ཤིང་བཅད་ཚར་ནས་འདྲུད་འཐེན་འཁོར་ལོར་ཁ་མ་གྲག་པར་ལུས་དུས། གྲོ་ཞིང་ཁའི་ལྕགས་བྱམས་སོགས་ཀྱིས་ཤིང་བརྐུས་པར་ཁྲལ་གཞལ་དགོས་ཚུལ་ལབ་སྟེ་གྱོད་བསླངས་ཤིང་། ཚེ་རིང་གིས་མི་བསད་རྗེས་ཕ་ཡུལ་དང་གཏན་དུ་གྱེས་ཚུལ་བརྗོད་ཡོད། གཏམ་རྒྱུད་གསུམ་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་དེ། ཚན་པ3、5པར། བསོད་ནམས་ཀྱིས་ཆུང་མ་གཡང་མོ་ཕ་ཁྱིམ་དུ་མངགས་རྗེས། འགྲོགས་བཟང་ལྷ་མོའི་སར་འགྲོ་རྩིས་བྱས་མོད། ལམ་བར་དུ་ནགས་འདབས་ཀྱི་འདྲུད་འཐེན་འཁོར་ལོ་དེའི་སྣུམ་བརྐུས། རང་ཁྱིམ་དུ་སྣུམ་ལས་མཆེད་པའི་མེ་དགྲ་ཡིས་གཅེས་སྲོག་བོར་ཚུལ། གཏམ་རྒྱུད་བཞི་པ་ནི་ལྷ་མོའི་གཏམ་རྒྱུད་དེ། ཚན་པ7、14པར། ལྷ་མོས་བསོད་ནམས་ལ་མཚན་སྒུག་བྱས་པ་དང་། ཞོགས་པར་ཚེ་རིང་དང་མ་ཎི་ཁང་གི་སྒོ་ཁ་ན་ཉེན་རྟོག་པ་ཡོད་པ་མཐོང་། གཏམ་རྒྱུད་ལྔ་པ་ནི་གཡང་མོའི་གཏམ་རྒྱུད་དེ། ཚན་པ9、11、16བཅས་སུ། གཡང་མོ་ཕ་ཁྱིམ་ནས་ཕྱིར་ལོག་དུས་བསོད་ནམས་ཚེ་ལས་འདས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མ་བཟོད་པར་ཞིང་སྨན་འཐུང་ནས་རང་སྲོག་བཅད་ཚུལ།གཏམ་རྒྱུད་དྲུག་པ་ནི་སྒྲོལ་མས་བཤད་པའི་གཏམ་རྒྱུད་དེ། ཚན་པ15པར། སྒྲོལ་མ་ཞེས་པའི་བུད་མེད་ཅིག་ཁ་བབས་ཤིང་འདྲེ་ཡིས་བཟུང་ནས། རང་ཉིད་ཀྱི་ཉིན་ཞག་གཅིག་གི་བྱ་བྱེད་ལྷུག་པོར་བརྗོད་དེ། འདྲེ་དེ་གྲང་ནས་ལྕགས་བྱམས་ཀྱི་རུམ་ལ་འཛུལ་འདོད་པ་དང་། འདྲུད་འཐེན་འཁོར་ལོའི་ནང་དུ་འགོས་པ། བསོད་ནམས་དང་འགྲོགས་ནས་ཁོ་ཚང་ལ་སོང་བ་སོགས་བརྗོད་པས། ལྐོག་གྱུར་དུ་སྣང་བའི་དོན་བྱ་དུ་མའི་དོགས་གནད་སེལ་ཚུལ་བཅས་གཏམ་རྒྱུད་སྣ་ཁ་མི་འདྲ་བ་དྲུག་གིས་གྲུབ།
“བརྩམས་ཆོས་གང་ཞིག་ཏུ་ཆ་འཕྲིན་གྱི་འདུས་ཚད་ཇི་ལྟར་མང་ན། དོན་སྙིང་ཡང་དེ་བཞིན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ལ། དེའི་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་རིན་ཐང་དེ་ལྟར་མཐོ་བ་ཡིན”⑥པ་ལྟར། འདིར་བཀོད་པའི་གཏམ་རྒྱུད་ལྔ་བོ་ནི་རེ་རེ་བཞིན་ཁེར་ཚུགས་སུ་གྲུབ་པའི་གཏམ་རྒྱུད་རེ་ཡིན་པར་མ་ཟད། དུས་མཉམ་དུ་བྱུང་ཞིང་ཕན་ཚུན་དབར་མངོན་མེད་ཀྱི་འབྲེལ་བ་སྦྲེལ་ཡོད་ཕྱིར། སིལ་ཏོག‘ཚ་ལུ་མའི་གཟུགས་དབྱིབས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི(橘瓣式结构)⑦རུ་མཐོང་ཆོག་པར་སེམས་ཏེ། གཞུང་ཤིང་གཅིག་གི་མཐའ་ནས་བསྐོར་ཏེ། དུས་གཅིག་གི་ནང་ཡུལ་མི་འདྲ་བར་བྱུང་བའི་གཏམ་རྒྱུད་མི་འདྲ་བ་སྟར་ཕྲེང་གིས་བརྗོད། ཡང་གཏམ་སྦྱོར་གྱི་བང་རིམ་དུ་དེ་དག་ཕན་ཚུན་བསྣོལ་སྡེབ་ཀྱིས་རྩོམ་ཆོས་འཕྲོས་ཡོད།
“ཚ་ལུ་མའི་སྒྲིག་གཞིའི་ཁྲོད་དུ་མཉམ་སྡེབ་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཕྲན་བུ་རྣམས་འབྲེལ་མེད་ཁ་ཐོར་གྱིས་སྤུངས་མི་རུང་སྟེ།ངེས་པར་གཞི་གཅིག་ལ་འདྲེན་བྱེད་ཀྱི་བརྗོད་གཞིའམ་མི་སྣ། བརྩེ་དུང་སོགས་གང་རུང་ཞིག་ཅིས་ཀྱང་ལྟེ་བར་འཛིན་དགོས”⑧ཕྱིར། དེས་ན་སྒྲུང་གཏམ་འདིར་ཁེར་ཚུགས་དང་དུས་མཉམ་དུ་བྱུང་བའི་དོན་རྐྱེན་དེ་དག་གཞི་གཅིག་ཏུ་འདྲིལ་བྱེད་ཀྱི་སྲོག་ཤིང་ལྟ་བུ་ནི་གང་རེད་ཟེར་ན། གུས་པས་དཔྱད་པར། སྒྲོལ་མ་ཞེས་པའི་མི་སྣའམ་འདྲེ་ཞེས་གཟུགས་མེད་ཀྱི་སྣང་བརྙན་འདི་ལས་གཞན་མེད་དེ། སྒྲུང་གཏམ་དུ་གླེང་བའི་དོན་རྐྱེན་ཅི་རིགས་གཟུགས་མེད་ཀྱི་འདྲེ་དེས་ཐེ་གཏོགས་དང་ངན་ལག་བསྲིངས་ཡོད་ཅིང་། དེ་ཡང་ཆེས་ཐོག་མར་ལྕགས་བྱམས་ལ་རྣམ་རྟོག་བསླངས། དེ་མུར་རྣམ་རྟོག་བསྐྱེད་འབྲས་ཀྱི་ལྕགས་བྱམས་བཟའ་མི་གང་པོས་བསོད་ནམས་ཚང་མེ་འབར་བ་མཐོང་། ཡང་འདྲེ་དེས་ཚེ་རིང་གིས་ཤིང་གཅོད་བཞིན་པ་དང་བསོད་ནམས་ཀྱིས་སྣུམ་བརྐུས་པས་མེ་དགྲ་བསླངས་པ་སོགས་ལ་ལྐོག་མིག་འཕངས་ཤིང་ངན་ལག་བསྲིངས་མཐར་ཀུན་དུ་བསྒྲགས་འདུག་པས། སྒྲུང་གཏམ་འདི་ཉིད་བསྐྱེད་བྱེད་དང་བསྐྱེད་རིམ། ཐ་ན་བསྐྱེད་འབྲས་ཀྱང་མདོར་དེད་ན་ཞིང་གྲོང་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི‘འདྲེ’ལ་གཏུགས་ཡོད་པས། ཞིང་གྲོང་འཚོ་བའི་གཏིང་རིམ་ན་བག་ལ་ཞ་བའི་རིག་གནས་ཤིག་དང་འཚོ་བའི་གོམས་སྲོལ་ཞིག་ཐབས་མཁས་ཀྱིས་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་དཀྱིལ་སྙིང་ལ་འདེད་བཞིན་གདའ།
བཞི། ཞིང་གྲོང་གི་ལྷ་འདྲེ་དང་སྐྱེ་འཆིའི་མངོན་ལྐོག
སྒོ་མེ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་སྒྲུང་གཏམ་བྱིངས་ལ་བལྟས་ན། གོང་དུ་གླེང་བའི་ལྷ་འདྲེ་གཙོ་རྒྱུ་བྱས་པའི་བརྩམས་ཆོས་ནི«ཆུ་དཀར། ཆུ་ནག»ཙམ་དུ་མ་ཟད་པར། «གདགས་སྲིབ»ཁྲོད་དུའང་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་མི་སྣ་ཞིག་གི་བསམ་སྤྱོད་མ་ལུས་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་བརྗོད་བྱར་དྲངས་ཡོད་པས། ཞིང་གྲོང་འཚོ་བའི་ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་ལ་འཐིམ་པའི་ལྷ་འདྲེའི་འདུ་ཤེས་དང་ཀུན་སློང་ཇི་བཞིན་དུ་མཚོན་ཡོད། སྒྲུང་གཏམ་དུ་འདྲུད་འཁོར་ཁ་ལོ་པ་ཞིག་རྐྱེན་འཁོར་བགེགས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་དཀར་ངོགས་དང་བྲལ་བར་བྱས་མོད། སྒྲུང་གཏམ་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྣ་དེ«བར་དོ་ཐོས་གྲོལ»དུ་བརྗོད་པ་ནང་བཞིན་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་འགྲུལ་བཞུད་ཅིག་མ་ཡིན་པར། འགྲོ་བ་མིའི་ཆུ་བུར་མིག་གིས་མཐོང་ཐབས་བྲལ་བ་ཙམ་ལས། མིའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་གཉིས་སུ་མ་མཆིས་པའི་ཚོགས་པ་གཞན་ཞིག་ཏུ་ཚུད་འདུག
ཡང་དཔྱད་བརྗོད་པ་འབྲོང་བུ་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་གྱིས“རྩོམ་གྱི་འབོད་པའི་ཐ་སྙད་གཉིས་པ‘ཁྱོད’ཅེས་པས། སྐབས་འདིར་བར་དོའི་འཇིག་རྟེན་འགྲིམ་པའི‘མི་སྣ’གང་དེ་སྟོན་ཐུབ་པ་ལས། ‘མི་སྣ’དེའི‘རྣམ་ཤེས’ཀྱི་ཚབ་བྱེད་ཐུབ་ཀྱིན་མེད”⑨ཅེས་པ་ལྟར། སྒྲུང་གཏམ་དུ“ཁྱོད”རང་འདུས་པའི་པ་ལོ་ངོ་དམར་དང་གདོང་ཕྱེད་ཀ་ཅན་ལ་སོགས་པས་ཕྱིར་མི་ཡུལ་དུ“ཁ་ལག་བསྲིངས”ཏེ་གཞན་གྱི་འཕྲུལ་རྟ་བསྒགས་པ་དང་འཕྲུལ་རྟའི་འཕོངས་ལ་བཞོན་པ། ལྕགས་རྡང་ཐོག་ཏུ་བཀལ་བའི་ཤ་ལེབ་བསྒུལ་ནས་ཐང་ལ་གཏོར་བ། མི་གཞན་ལ་བརྙས་བཅོས་གཏོང་བ་སོགས་བྱུང་རིམ་ཕྲ་མོ་བཀོད་པར་མ་ཟད། ཚོགས་པ་དེར་ཁ་ལོ་པ་ཞིག་གི་དགོས་མཁོ་བསྐང་ཆེད“ཁྱོད”རང་འཁོར་བགེགས་བྱུང་དུ་བཅུག་ཅིང་། དེ་སྔོན་གྱི་རྐྱེན་ངན་བར་ཆད་དག་ཀྱང་ཁོ་ཚོས་ངན་ལག་བསྲིངས་པ་ཡིན་ཚུལ་སྒྲུང་གཏམ་དུ་གཏན་ཚིགས་འཕེལ་བའི་ངང་བཀྲམ་པས། དངོས་ཡོད་རིང་ལུགས་པའི་ལངས་ཕྱོགས་ལས་འདས་པའི་སྐྱེ་འཆིའི་ཆོས་ཉིད་ཅིག་གསལ་སྟོན་དང་། སྐྱེ་འཆིའི་ཕར་ལོགས་ན་བག་ལ་ཞ་བའི་དབང་ཤུགས་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་དང་སྒྲོམ་གཞི་ཞིག་ཀྱང་རྩོམ་ཆོས་ཀྱི་གཏིང་རིམ་ནས་མངོན་ཡོང་།
དེར་བརྟེན། རེ་ཞིག་སྒོ་མེ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་སྒྲུང་གཏམ་གཞན་དག་ཁྲོད་ཀྱི་དོགས་གནད་འགའ་ཡང་གཞི་ནས་སེལ་ཡོང་སྟེ། དཔེར་ན། «ལོ་ལོ་མ་ངུ་གཉིད་ལ་སྡོད»ནང་འདས་རྐྱེན་མི་གསལ་བའི་མི་སྣ་དབང་གོ་དང“ང”ཡི་བསྣོལ་འཁྲུལ། «1986ལོའི་ཆར་ལྭ»ཡི་ཁྲོད་ཀྱི་བྱིས་པ་དེ་རྒྱུ་མེད་རྐྱེན་མེད་ཀྱིས་གྲམ་པར་ལྷུང་ནས་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་པ། «མཁའ་དབྱིངས་སུ་བལ་དང་མཚུངས་པའི་སྤྲིན་དཀར་ལང་ལོང་འཕྱོ»ཞེས་པའི་ཁྲོད་ཀྱི་ཨ་ཡེ་མཁའ་མོའི་བུ་ལྷ་བ་རྐྱེན་གློ་བུར་བས་འཁྱགས་ཤི་ཐེབས་པ། «ཆུ་དཀར་ཆུ་ནག»ནང་གི་བསོད་ནམས་མེ་དགྲས་ཚིག་པ། «ཐེངས་གཉིས་ལ་ཤི་བའི་མི»ཡི་ཁྲོད་དུ་སྡེ་མི་རྣམས་ཀྱིས་ནོར་བུ་ནི་འདྲེ་ལ་འཁྲུལ་ཏེ་རྡེའུ་ཆར་གྱིས་ཕྱི་མར་བརྫངས་པ་ལ་སོགས་ནི་ཞིང་གྲོང་འཚོ་བ་འབའ་ཞིག་ལ་མངའ་ཞིང་མངོན་ལྐོག་གཉིས་གྱེས་པའི་སྐྱེ་འཆིའི་ཆོས་ཉིད་དང་སྒྲོམ་གཞི་དེས་བསྐྱེད་པ་ལས་མ་འདས།
“སྒྲུང་གཏམ་དུ་བརྗོད་ཟིན་པའི་དོན་བྱ་དག་ལས། མངོན་སུམ་དུ་བརྗོད་མ་བཏུབ་ཀྱང་བརྗོད་ཟིན་པ་གང་དེས་བསྐྱེད་པའི་གླེང་གཞི་དང་བསམ་གཞིགས་ནི་དེ་བས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཤིང་གལ་འགངས་ཆེའོ”⑩ཞེས་པ་ལྟར། འདི་ལས་སྒོ་མེ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་ཞིང་གྲོང་སྤྲོས་བརྗོད་ཐད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དམིགས་བསལ་བའི་ཆ་ཞིག་ཁ་གསལ་ཐོན་པ་ནི། ཁོའི་སྒྲུང་གཏམ་ཁྲོད་ཀྱི་ཞིང་གྲོང་འཚོ་བ་ནི་མི་རིགས་ཤིག་གི་འཚོ་བའི་གཏིང་རིམ་ལ་སིམ་པའི་བསམ་པའི་གོམས་ཁ་དང་། རིག་གནས་ཀྱི་རྫོངས་སྟུག་སར་སྙེག་བཞིན་ཡོད་པས། ཞིང་གྲོང་འཚོ་བའི་ཕྱི་ཤུན་ཚུར་སྣང་དང་ཡུལ་ཕྱིའི་བཀོད་པ་བསྐྱར་འབྲི་ཙམ་ལས་རིང་དུ་འགོངས་ཏེ། སྐྱེ་འཆི་དང་ཚེ་འདི་ཕྱི། སྐྱེ་བའི་སྔ་རྟིང་སོགས་སྲོག་ལྡན་གང་ཞིག་གསོན་ཐོག་ལ་ཅིས་ཀྱང་གདོང་གཏད་དགོས་པའི་གཟབ་ནན་གྱི་གནད་དོན་དག་སྒྲུང་གི་བརྗོད་བྱར་དྲངས་ཏེ། རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལག་ཐབས་ཀྱིས་བསམ་གཞིག་དང་སྔོག་འདོན་བགྱི་བཞིན་མཆིས་པར་སེམས། །
ཟུར་ལྟའི་དཔྱད་གཞི།
① 赵园《地之子》［M］.北京；北京大学出版社，2007年，第16页。
② སྒོ་མེ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས། «སྒོ་མེ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་སྒྲུང་ཐུང་ཕྱོགས་བསྒྲིགས»［M］.མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2016ལོ། ཤ232
③ 李薇薇《儿童视角小说中的复调叙事》［J］.常州工学院学报（社科版），2023，第41卷（2）：78-82
④ 姚一苇《艺术的奥秘》［M］.漓江出版社，1987年，第15页。
⑤ 约瑟夫·弗兰克等著《现代小说的空间形式》［M］.北京大学出版社，1991年，第2页。
⑥ 洛特慢《艺术文本的结构》［M］.中山大学出版社，2003年，第45页。
⑦ 龙迪勇《空间叙事学》［M］.生活·读书·新知三联出版社，2015年，第156页。
⑧ 龙迪勇《空间叙事学》［M］.生活·读书·新知三联出版社，2015年，第162页。
⑨ འབྲོང་བུ་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན། སྒྲུང་གཏམ〈གདགས་སྲིབ〉ཀྱི་ངོས་གཉིས་གླེང་བ།［J］.«སྦྲང་ཆར» 2020（02）ཤ170
⑩ 特里·伊格尔顿 著，吴文权 译 《文学读法》［M］.海峡文艺出版社，2021年，第98页。
རྩོམ་པ་པོ་ནི་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་ཀྲུང་གོ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་རྩོམ་རིག་སློབ་གླིང་གི2021ལོའི་ཤེས་རམས་པའི་འཛིན་གྲྭ་གསུམ་པའི་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ་ཡིན།
